آسیب شناسی وضعیت موجود تغذیه ایران

امروزه در دنیا ثابت شده است که با تغذیه پیشگیرانه 80 درصد بیماری های قلبی و 30 درصد سرطان ها کاهش پیدا می کند. 44 درصد تمام موارد مرگ و میر در دنیا در سنین قبل از 7 سالگی به دلیل ابتلا به بیماری های غیرواگیر است که مرتبط با تغذیه هستند. از 70 سالگی به بعد نیز 48 درصد این مرگ و میرها به علت ابتلا به بیماری های غیرواگیر است. سرطان، دیابت نوع دو، بیماری های قلبی عروقی و همچنین بیماری های مزمن تنفسی 52 درصد علت مرگ و میر را شامل می شوند. 88 درصد مردم در کشور ایران تغذیه ناسالم دارند؛ یعنی روزانه کمتر از پنج واحد سبزی و میوه مصرف می کنند. کلسترول، چاقی، فشار خون و اختلالات قند خون هم در کشور شایع است. از هفت عامل خطر، پنج مورد به الگوی نادرست تغذیه باز می گردد. مصرف قند، شکر و روغن در ایران بسیار بیشتر از مقدار توصیه شده آن در سبد مطلوب غذایی است، مصرف سبزی، میوه و لبنیات که عامل پیشگیری از بیماری های غیرواگیر هستند از مقدار توصیه شده آن کمتر است. این الگوی مصرف شیوع اضافه وزن و چاقی را در کشور به شدت بالا برده است. 50 درصد جوانان گروه سنی 25 تا 35 سال نیز دچار اضافه وزن و چاقی هستند. 23 درصد آنها چربی خون بالا دارند. در گروه سنی 45 تا 55 سال نیز 71.7 درصد زنان و 55 درصد مردان دچار اضافه وزن هستند. بدلیل تاثیر فشار خون بالا در ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی، این عامل مهمترین علت مرگ و میر است. همچنین شیوع فشار خون در جمعیت 15 تا 65 سال 19 درصد است. 48 درصد افراد 45 تا 65 ساله نیز مبتلا به فشار خون هستند. سن ابتلا به فشار خون در کشور پایین آمده است و ما در کشور دو برابر میانگین توصیه شده جهانی نمک مصرف می کنیم. سنین بالای 50 سال باید کمتر از سه گرم در روز نمک مصرف کنند و افراد زیر 50 سال کمتر از پنج گرم. نان در ایران مهمترین منبع نمک دریافتی است. از نان مصرفی روزانه سه گرم نمک به دست می آید. 60 گرم پنیر نیز 2 گرم نمک دارد. تمام مواد غذایی ما که شامل دسرها، سس ها، سوپ آماده، چیپس و پفک، پیتزا، زیتون و سوسیس و کالباس و ... هستند به طور پنهان در خود نمک دارند. انواع مختلفی از نمک دریا، نمک طعام طبیعی و شفا که در بازار وجود دارند، مجوز تولید از وزارت بهداشت ندارند و شامل فلزات سنگین و ناخالصی های زیادی هستند که مشکلات متعددی را ایجاد می کنند. مصرف زیاد روغن و چربی علاوه بر اضافه وزن باعث ابتلا به سرطان های سینه، پروستات و کولون می شوند. وجود اسید چرب ترانس در روغن های جامد، نیمه جامد و مواد غذایی فراوری شده مثل کیک و کلوچه باعث اختلال در چربی خون می شود. تعادل و تنوع و تناسب در مصرف مواد غذایی، حفظ و کنترل وزن مطلوب، 30 دقیقه پیاده روی تند روزانه، افزایش فیبر دریافتی، مصرف نان، سبزی و حبوبات کامل، مصرف روزانه دو تا سه واحد شیر و ماست و پنیر کم چربی، کاهش مصرف چربی و روغن، حذف روغن جامد و نیمه جامد، استفاده بیشتر از گوشت سفید به جای قرمز و محدود کردن سوسیس و کالباس که خطر سرطان زایی دارند، رهنمودهای اصلی غذایی ایران است. مردم باید از غذاهای کنسرو شده، سس گوجه، غذاهای نمک سود و دودی کمتر استفاده کنند و اگر فشار خون بالا دارند مصرف زیتون را حذف کنند. همچنین آجیل را به صورت خام و بدون نمک استفاده کنند.