نگرشی قرآنی بر مبانی و شاخصه های فرهنگ اسلامی

فرهنگ اسلامی مجموعه ای از باورها و ارزش ها و بایدها و نبایدهایی است که از دو منبع قرآن و عترت سرچشمه می گیرد. اصول کلی و شاخصه های فرهنگ اسلامی عموما در آیات قرآن بیان شده و جزئیات آن توسط معصومین تبیین گردیده است. از منظر قرآن کریم مبانی فرهنگ اسلامی، اصول اعتقادی می باشند که به زندگی معنای اسلامی بودن را می دهند به گونه ای که حد و مرز فرهنگ اسلامی با فرهنگ غیر اسلامی، از همین مبانی مشخص می شود. اهمیت این مبانی تا آنجاست که فقدان آنها با وجود برخی از شاخصه های فرهنگ اسلامی، به معنای فرهنگ غیر اسلامی است؛ بر همین اساس شاخصه های فرهنگ اسلامی نیز مبتنی بر این باورها می باشند.شاخصه های فرهنگ اسلامی در ابعاد مختلف، زندگی فردی و اجتماعی را تحت تاثیر قرار می دهند و در حوزه های متعدد زمینه پویایی و کمال فرد و جامعه را فراهم می کنند. به لحاظ نگرش قرآنی، مبانی فرهنگ اسلامی در حیطه ایمان و شاخصه های آن در حیطه عمل صالح قرار می گیرند.نگارنده مبانی فرهنگ اسلامی را در سه محور: خداباوری، آخرت محوری و ولایت پذیری مورد بررسی قرار داده؛ همچنان که شاخصه های فرهنگ اسلامی را در ابعاد فردی، اخلاقی، اجتماعی و اقتصادی بیان داشته است؛ نتیجه آن که، فرهنگ اسلامی با محوریت مبنای مهم الهی بودن، به تمام جوانب زندگی فردی و اجتماعی در تمامی حیطه ها سمت و سو می دهد و با ارائه رویکردها و مولفه های خاص؛ کمال و سعادت فرد و جامعه را فراهم می کند. در این میان دو عنصر تبیین صحیح و اجرای دقیق در نهادینه سازی فرهنگ اسلامی نقش مهمی دارند.

کلیدواژه ها:

قرآن کریم ، فرهنگ اسلامی ، مبانی ، شاخصه ها