مفهوم شناسی واژه استکباردرقرآن کریم (با تکیه برنظریه شبکه معنایی)

از آنجائی که نظریه شبکه معنایی تعداد زیادی واژه را در شبکه ای مرتبط به هم نمایش می دهد، و همچنین از نظر علم زبان شناسی هر واژه یک نشانه برای یافتن وجوه معانی است لذا روشی مناسب برای اطلاع دقیق از واژگان و مفاهیم قرآنی است. این پژوهش درصدد است که با نگرشی فراگیر به کل متن قرآن با ذکر شبکه معنایی و همچنین بررسی واژگان متضاد، به تحلیل و بازیابی معنایی استکبار بپردازد. بررسی معنای استکبار در دستگاه خاص قرآنی به دلیل وجود وجوه اخلاقی، مورد تاکید این پژوهش است. در خصوص بافت قرآن کریم، باید ذکر نمود که این واژه با حفظ معنای لغوی و اصطلاحی با بسیاری از مفاهیم رذیله اخلاقی ارتباط پیدا می کند. بر این اساس که استکبار یکی از پست ترین رذیله در نظام اخلاقی قرآن معرفی شده است. ارتباط آن با مفاهیم جدید نظیر علو، بغی، بطر و ... از دیگر مباحثی است که در این پژوهش مورد توجه قرار می گیرد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که استکبار در قرآن به عنوان اصلی ترین و مهم ترین رذیله معرفی شده است که آگاهی و شناخت این مفهوم با مفاهیمی که در یک شبکه معنایی قرار گرفته اند، در مصونیت انسان از آفات آن، از اهمیت بالایی برخوردار است.

کلیدواژه ها:

قرآن ، معناشناسی ، شبکه معنایی ، استکبار