عوامل معنوی فقر زا و فقرزدا از دیدگاه قرآن و حدیث

خداوند متعال روزی موجودات را قبل از خلقت مهیا کرده است و انسان نیز بر این اساس از نعمت های الهی برخوردار می گردد. اما این نعمت ها حداقل و حداکثری دارد که حد و مرز آن به عواملی بستگی دارد. نعمت اولیه برایهمه ی انسان ها فراهم شده است و این آدمی است که با افکار و عملکردهای خودش نعمت های ثانوی را برای خود تأمین می کند و یا موجبات از دست دادن آن ها را فراهم می سازد. این عوامل برخی مادی و برخی معنوی هستند.در این مقاله به عوامل معنوی فقرزا و فقرزدا پرداخته می شود. این عوامل یا در ارتباط انسان با خدا هستند و یا مرتبط با همنوعان و یا مربوط به افکار و عملکرد انسان در مورد خود و شخصیت خویش است. عواملی مانند اعراضاز یاد خدا، گناه، ناسپاسی در ارتباط انسان با خدا، فقر زا هستند. برخی عوامل نیز در ارتباط انسان با همنوعان موجب فقر زایی می شوند که عبارتند از: حرام خواری، جنایات آشکار، نفرین بر فرزند، سوء استفاده از مقدسات، پایمال کردن حقوق مردم، خیانت، عدم پرداخت زکات، بُخل و دزدی. عوامل دیگر نیز در ارتباط انسان با خود در فقر زایی مؤثرندکه از آن جمله اند: اسراف، شراب خواری، زنا، حِرص، دم از ناداری زدن، فزون خواهی، کاهلی و ناتوانی، گدایی و نیاز خواهی و...در مقابل، برخی عوامل، فقر را از بین می برد که آیات و روایات بدان اشاره کرده اند. سپاسگزاری، توبه و استغفار وبرخی اذکار از عوامل فقرزدا در ارتباط انسان با خدا هستند. خوش خُلقی، نیکوکاری، آسان گیری، صله ی رحم، ازدواج، دعا برای برادران دینی، امانت داری، عدالت و دادگری، قرض الحسنه، صدقه، و انفاق و... نیز از عوامل فقرزدا در ارتباط انسان با همنوعان است که برخی معنوی صِرف هستند و برخی نیز اقتصادی هستند.عواملی مانند طهارت، قناعت و خرسندی به روزی، زهد و میانه روی از عوامل معنوی فقرزدا در ارتباط انسان با خویش است.