اثر تنش کم آبی پس از گرده افشانی بر روی عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیکی مرتبط با آن در ارقام مختلف گندم نان استان کرمانشاه

وقوع تنش کم آبی پس از گرده افشانی مهمترین فرم تنشهای محیطی است که هر ساله موجب کاهش پتانسیل تولیدی ارقام مختلف گندم در اکثر مناطق کشاورزی ایران و از جمله استان کرمانشاه میشود. پدیده تغییر اقلیم همراه با کاهش بارندگی سالانه ناشی از آن روز به روز این مشکل را شدیدتر میکند. در همین راستا در آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی اثر تنش کم آبی پس از گرده افشانی بر روی عملکرد دانه و اجزاء آن در ارقام گندم نان رایج استان کرمانشاه مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتایج بدست آمده در شرایط کنترل رطوبتی ارقام سیوند و DN-11 دارای بیشترین و رقم چمران و پیشتاز دارای کمترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک بودند و بیشترین شاخص برداشت به رقم پیشگام تعلق داشت. بر عکس ارقام چمران و پیشتاز، ارقام مرودشت و زرین دارای کمترین وزن هزار دانه و بیشترین تعداد دانه در سنبله و سنبلچه بارور بودند. در میان سایر صفات مورد بررسی، تنش کم آبی پس از گرده افشانی موجب کاهش معنیدار عملکرد دانه و بیولوژیک، وزن هزار دانه و طول دوره رشد دانه نسبت به شرایط شاهد شد. کمترین و بیشترین کاهش عملکرد دانه در شرایط تنش کم آبی پس از گرده افشانی به ترتیب مربوط به ارقام چمران (20%) و زرین (38%) بود. علی رغم کاهش شدیدتر عملکرد دانه رقم سیوند (31%) نسبت به رقم چمران، در شرایط تنش رطوبتی نیز این رقم دارای عملکرد دانه بیشتری نسبت به سایر ارقام مورد بررسی بود. بنابراین احتمالاً کاشت این رقم در شرایط تنش رطوبتی پس از گرده افشانی با ریسک کمتری نسبت به سایر ارقام مورد بررسی همراه خواهد بود.

کلیدواژه ها:

تنش خشکی ، گندم ، سنبلچه ، عملکرد ، وزن هزار دانه