الگوهای همدید تشکیل، انتقال و انتشار گردوغبار درغرب ایران

ایران درکمربند خشک و نیمه خشک کره زمین واقع شده و بخش بزرگی از مساحت آن را بیابانهای خشک و بی آب وعلف تشکیل میدهن د. بیابانهای عراق ، سوریه ، اردن، عربستان سعودی،کویت ، عمان و امارا ت متحده عربی در همسایگی ایران هستند.ایران همچنین فاصله زیادی از بیابانهای گسترده شمال آفریقا ندار د. بنا بر نظر بسیاری از محققان، تشکیل اغلب طوفانهای گردوغبار در ایران بویژه دربخشهای غربی آن که در مجاورت این بیابانها قرار دارد فرا محلی بوده و ماهیت سیارهای دارد. تحقیقات نشان میدهند که گرد و غبارهای این منطقه عموما از بیابانهای عراق ، سوریه، شبه جزیره عربستان ،شمال آفریقا، و دیگر مناطق دور و نزدیک سرچشمه میگیرند. الگوهای انتقال و انتشار گردوغبار یکسان نیستند بطوریکه تفاوتهای قابل توجهی بین الگوهای انتقال دو ره سرد و دوره گرم سال وجود دارد.الگوی دینامیک انتشار گردوغبار در غرب ایران عمدتاً مربوط به دوره سرد سال است که اثر دینامیک بادهای غربی و ناپایداری های تراز بالا یعنی فرود تراز میانی جو و سیکلونهای زمینی را در ایجاد، انتقال و انتشار گر د و غبار نشان میدهد. در الگوی حرارتی، استقرار پرفشار جنب حاره در تراز میانی جو سبب ایجاد شرایط پایدار و گرم در منطقه شده و در نتیجه امکان انتقال و انتشار ریزگردها را در بخش غربی ایران فراهم میسازد. بطور کلی، واکاوی الگوهای همدید مؤثر بر رخداد گردوغبار در غرب و جنوبغرب ایران در دوره گرم و سرد سال نشان میدهد که در دوره سرد، سامانه های مهاجر بادهای غربی و رودباد جبه قطبی و در دوره گرم سال کم فشار های حرارتی سطح زمین و شرایط ترمو دینامیک عوامل مؤثر در ایجاد شرایط گردوغباری هستند.

کلیدواژه ها:

گردوغبار ، مطالعه همدید ، الگوی دینامیک ، الگوی حرارتی ، غرب ایران