بکارگیری سیستم تحلیل و طبقه بندی عوامل انسانی HFACS برای واکاوی تصادفات جاده ای

مقدمه: هر ساله 1/250 میلیون نفر در اثر تصادفات جاده ای جان خود را از دست می دهند و 50 میلیون نفر نیز مجروح می شوند. این تصادفات عامل اصلی مرگ در بین افراد 15 تا 29 سال هستند. علاوه بر اندوه و رنج ناشی از تصادفات جاده ای این تصادفات یک چالش بسیار مهم برای توسعه عمومی با هزینه های اقتصادی است. بر اساس نتایج مطالعات مختلف، یکی از مهم ترین عوامل بروز این تصادفات نقش انکارناپذیر اعمال ناایمن و خطای انسانی می باشد. بنابراین، این مطالعه با هدف تحلیل و واکاوی تصادفات جاده ای براساس بکارگیری سیستم تحلیل و طبقه بندی عوامل انسانی HFACS طراحی و اجرا گردیده است. روش: این مطالعه در چارچوب یک بررسی مقطعی از نوع توصیفی تحلیلی در سال 1398 و با استفاده از یک بانک داده ای از تصادفات مختلف جاده ای بیرون شهری مشتمل بر 422حادثه انجام شده است. ابزار مورد مطالعه در این مطالعه شامل گزارش این تصادفات مختلف جاده ای بیرون شهری مشتمل بر 422 حادثه انجام شده است. ابزار مورد مطالعه در این مطالعه شامل گزارش این تصادفات والگوریتم سیستم تحلیل و طبقه بندی عوامل انسانی HFACS بود. آنالیز داده های این مطالعه با استفاده از نرم افزار اماری IBM SPSS نسخه23و تعیین ضریب همبستگی در ارزیابی ارتباط های مستقیم و غیر مستقیم بااستفاده از رگرسیون خطی انجام شد. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که لایه های چهارگانه HFACS شامل اعمال ناایمن، پیش شرایط اعمال ناایمن، فاکتور نظارت و سرپرستی و تاثیرات سازمانی و همچنین پارامترهای نوزده گانه آن در بروز این تصادفات دارای نقش و اثرگذاری می باشند. این یافته ها نشان داد پارامترهای خطای انسانی شامل خطای درک، مبتی بر مهارت وتصمیم گیری به ترتیب دارای بیشترین نقش در بروز این تصادفات بروز 54/4%، 34/6%، 22/5% بعلاوه، پارامترهای تخلفات شامل تخلفات روتین و استثنایی به ترتیب در 20/4% و 16/5% تصادفات نقش داشتند. بیشترین تاثیر ناشی از فاکتور پیش شرایط ناایمن مربوط به پارامترهای محیطی شامل محیط فیزیکی و ابزار / تکنولوژی شامل 14/4% و 12/0% بود. نتیجه گیری: یافته های این مطالعه بیانگر این بود که در همه تصادفات رانندگی اعمال ناایمن و لایه های علی مربوط به آن دارای نقش وتاثیر تردیدناپذیر می باشد این تصادفات، براساس مدل HFACS، می تواند بی واسطه ناشی از بروز یک خطای انسانی یا تخلف و یا با واسطه ناشی از پارامترهای پیش شرایط اعمال ناایمن، عوامل نظارت و سرپرستی وتاثیرات سازمانی بوقوع بپیوندد.

کلیدواژه ها:

تصادفات جاده ای ، سیستم تحلیل و طبقه بندی عوامل انسانی HFACS ، اعمال ناایمن ، خطای انسانی