رسوبسنجی و رسوبشناسی مخزن سد اکباتان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور

پدیده فرسایش خاک از جمله مهمترین عوامل طبیعی است که به طور جدی منابع آب و خاک را مستقیم و یا غیر مستقیم تهدید مینماید. هرچند که این فرآیند طبیعی بوده و جلوگیری از آن غیر ممکن است لیکن ممانعت از تشدید و کنترل آن، می تواند کمک شایانی در حراست از منابع عظیم آب و خاک بنماید. از اثرات منفی فرسایش علاوه بر نابودی منابع آب و خاک که عامل اصلی تامین غذای بشر می باشد ترسی مواد رسوبی درمخازن سدها است که باعث کاهش حجم مخازن و ذخیره آب آنها بعنوان مایع اصلی حیات می گرد. لذا توجه جدی به این موضوع، علی الخصوص با رشد سریع جمعیت و کمبود منابع غذایی احساس می گردد. از این رو تحقیق حاضر به منظور کمک درحل این مشکل با صرف هزینه و زمان کمتر صورت گرفته است. حوضه مورد مطالعه دراین تحقیق ، حوضه آبخیز رودخانه آبشینه با مساحت 231/45 کیلومتر مربع، با حداکثر ارتفاع 3580 متر، متوسط بارندگی سالیانه 312/9 میلیمتر و رسوبدهی سالانه 8/29 تن در هکتار تقریبا در جنوب شرقی شهرستان همدان می باشد. در این مطالعه از فن سنجش از دور (RS) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و مدل رقومی زمین جهت تهیه نقشه فرسایش حوضه استفاده شده است. همچنین با استفاده از تصاویر رقومی ماهواره لندست TM، نقشه های کاربردی اراضی و پوشش سطحی تهیه گردید و با استفاده از اطلاعات بدست آمده از سنجش از دور و تشکیل لایه های مختلف اطلاعاتی در سیستم اطلاعات جغرافیایی از عوامل موثر در فرسایش، اقدام به واسنجی مدل اصلاح شده پسباک درحوضه مورد مطالعه شده است و به کمک نتایج حاصله، مناطق بحرانی از نظر فرسایش خاک تعیین گردید. نتایج این تحقیق نشان می دهد زیر حوضه شماره 2 با 33/11 تن در هکتار در سال رسوب بیشترین و زیر حوضه شماره 1 با 16/65 تن در هکتار در سال رسوب دارای کمترین مقدار فرسایش و تولید رسوب در سطح حوضه می باشد. نتایج حاصل از مطالعات همچنین بیانگر این موضوع است که بکارگیری تکنیک RS , GIS در مطالعات فرسایش خاک حوضه هاف نسبت به روش های سنتی و متاول دارای سرعت بیشتر و دقت زیادی می باشد بنابراین می تواند به عنوان تکنیک های کارآمد مد نظر قرار گیرند.