رابطه تغییر اقلیم و ایجاد فرسایش آبکندی

درک فرایندهای ایجاد آبکند (Gully) و فرسایش کانالی از نظر تئوریک و عملی حائز اهمیت است. یکی از علل مفروض ارایه شده در ایجاد (Initiation) فرسایش آبکندی، تغییرات اقلیم (Climate Change) است که هم اکنون مجادله بسیاری را در بین ژئومورفولوژیستها برانگیخته است. ابتدا ژئومورفولوژیستها معتقد بودند که فرسایش آبکندی عمدتا ناشی از دخالت انسان در اکوسیستم (Human Impact) می باشد . اما فقدان این شکل از فرسایش در آبخیزهای مشابه تحت تاثیر تخریب انسان و همچنین وجود فرسایش آبکندی قبل از دخالت انسان در بعضی از اکوسیستمهای طبیعی و دست نخوره مخصوصات در دوره هولوسن منجر به ارایه فرضیه دوم یعنی تاثیر تغییرات اقلیمی مانند افزایش بارندگیها و یا تناوب دوره های خشک و مرطوب در ایجاد آبکند گردید. عد وجود مدارک واضه و مدقن درباره تاریخچه دخالت انسان در اکوسیستم، اطلاعات اقلیمی مخصوصا بارندگیهای کوتاه مدت مانند روزانه، و اطلاعات در مورد زمان وقوع فرسایش و گستره آن در تحقیقات گذشته در زمینه فرسایش آبکندی، سبب شده است تا پاسخ قطعی درباره بسیاری از سوالات علمی ارایه نشود. تحقیق حاضر در یک اکوسیستم جنگلی درجنوب شرق استرالیا صورت پذیرفته است تا مقداری از شبهات موجود را بکاهد. یکی از سوالات مطروح در این تحقیق تعیین حد آستانه بارندگی جهت شروع فرسایش آبکندی در یک اکوسیستم تخریب شده جنگلی بوده است. و اینکه رفتار یک اکوسیستم جنگلی تخریب شده در طی سالهای پس از تخریب نسبت به مولفه های اقلیمی چگونه است؟ در این تحقیق، کرونولوژی شروع فرسایش آبکندی، قطع جنگل و وقوع بارندگی روزانه برای جنگلهای دست کاشت کاج رادیاتا در نزدیکی بومبالا در جنوب شرق ایالت نیوساوت ولز استرالیا ایجاد فرسایش آبکندی (کانالهای با عمق بیشتر از 30 سانتیمتر) در یک جنگل تخریب شده اوکالیپتوس شود. چنانچه بارندگی روزانه 200 میلیمتر با دوره بازگشت 10 تا 15 ساله وقوع یابد، آبکندهای بسیار عمیق شورع خواهد شد. همچنین شواهد موجود نشان می دهد که در صورت عدم قطع جنگل، بارندگیهای روزانه معادل 400 میلیمتر نیز قادر به ایجاد فرسایش آبکندی نخواهد بود. مقایسه جنگلهای مصنوعی با کرونولوژی متفاوت اثبات می کند که این اکوسیستم تخریب شده نسبت به وقوع باران در اولین سال تخریب بسیار حساس بوده و احتمال ایجاد فرسایش آبکندی بسیار افزایش می یابد. عدم وجود و یا جزیی بودن فرسایش آبکندی در قطعات قدیمی تر (سنین 2 و 3 سال) دلالت بر این موضوع دارد که جنگل تخریب شده اوکالیپتوس نیاز به حداقل یکسال زمان جهت بهبود نسبی داشته تا بتواندمقاومت کافی در برابر عوامل فرساینده از خود نشان دهد یعنی چنانچه بارندگی روزانه 100 میلیمتر در سال دوم تخریب، اتفاق افتد تاثیری به مراتب کمتر از وقوع در سال اول خواهد داشت.

کلیدواژه ها:

آبکند ، فرسایش آبکندی ، تغییر اقلیم ، اکوسیستم جنگلی ، قطع جنگل ، تخریب