پیام رسانی معنوی در معماری مسجد با تاکید بر نقش هندسه اسلامی

در تمامی تعاریف دینی هنر، تنها یک مفهوم ثابت و قابل قبول اثبات میشود و آن حضور امر متعالی و قدسی است. غنای محتوایی عناصر ساختاری و تزیینی مساجد، نشانگر قابلیت های این سازه اسلامی از منظر تحلیل معناکاوانه است. نقش های هندسی بی نهایت گسترش پذیر، نمادی است از بعد باطنی اسلام و این مفهوم صوفیانه کثرت پایان ناپذیر خلقت، فیض وجود است که از احد صادر می شود. مهندسی در ساحت هنر اسلامی باز آفریینده صور عالم مثال در دو بعد تجریدی و مادی است. بعد تجریدی، خود را در صور انتزاعی نشان میدهد و بعد مادی در قالب معماری نمادی از معناست که ظهور میکند. تجلی لایتناهی وحدت در نظم هندسی خود را نمودار میسازد. آنچه وحدت را به کثرت مبدل میسازد، وجود قدر و توازن تقارن و تناسب است. بهره گیری از تناسب و هندسه اسلامی راهی برای حضور نماد و معنا است و ایجاد اثری ماندگار که منبعث از جهان بینی توحیدی است. محصول آن می تواند معمار معناگرا را به مقصد رهنمون سازد، هنرمندان اسلامی در نقش و نگاری که در صورت های خیالی خویش از عالم کثرت میبندند، هر کدام جلوه حسن جمال و جلال الهی مینمایانند. که در حقیقت جلوهگاه آن مساجد خواهند شد. در اینجا این سؤال مطرح خواهد شد که سر منشأ این هنر کجاست، ماهیت این اصل وحدت بخش که تأثیر خیره کننده آنرانمیتوان انکار کرد، چیست؟ در این مقاله سعی بر آن شده است که ابتدا مظاهر حکمت، هنر و معماری اسلامی را شرح دهیم و سپس به بررسی حکمت معماری مسجد بپردازیم. امیدست هنرمندان امروزی بتوانند با کشف حکمت آفرینش، تجلی نظام توحیدی را در قالب مسجد به نمایش بگذارند.

کلیدواژه ها:

معماری مساجد ، حکمت نظری و عملی ، هندسه اسلامی