تبیین ماهیت مکتب پلورالیسم دینی و تفکر تکفیر به عنوان دو مانع عمده در مسیر اتحاد دینی

اتحاد در هر مقوله ای که رخ دهد، پیامدی به نام قدرت و توان را به دنبال خواهد داشت، چنان که تشتت و جدایی به عواقبی چون ضعف و سستی و کاهش ارزش و اعتبار، منجر خواهد شد. مقوله دین هم به عنوان یک موضوع حیاتی در زندگی بشر، از این قاعده مستثنی نبوده، بلکه نمود وحدت در موضوع دین از ضریب اهمیت بالاتری برخوردار است؛ چرا که جایگاه دین و نقنش حیاتی آن در زندگی انسان، به حدی است که باید گفت، حیات واقعی بشر و زیست سالم و صالح او، دایر مدار بود و نبود دین در متن آن است. از این روی ترویج موضوع اتحاد و همبستگی و بسط و گسترش ن در تمامی عرصه های زندگی بشر، بویژه در عرصه دین و باورمندی دینی، یکی از گام های اولیه کسب قدرت و افزایش توان در مواجهه با جبهه معاند و معارض به شمار می آید. از جمله پیش بایسته های ایجاد وحدت و همبستگی و حفظ و گسترش ن در تمامی حوزه ها، شناخت موانع پیش رو و آسیب های احتمالی در این مسیر است. از آنجا که انسان بر پایه فطرت واحد خلق شده، پس او فطرتا متقاضی دین فطری واحد است، که این امر حاکی از وجود مقتضی برای اتحاد در عرصه دین و انسجام و همبستگی در آن است. اکنون جا دارد پرسیده شود که با وجود مقتضی در همه انسان ها، چرا تاریخ بشر شاهد یک اتحاد و انسجام همه جانبه در حوزه دین نبوده و نیست پاسخ اجمالی این پرسش وجود موانع است. موانع مختلف و گوناگونی که انسانها در طول تاریخ زندگی خود، دانسته یا ندانسته، بر سر راه وحدت دینی و اتحاد یینی خود ساخته و پرداخته اند. به منظور جلوگیری از ایجاد مانع و پیشگیری از بروز چنین آسیبی در این راه، ضروری است تا در گام نخست به واشکافی و بازشناسایی موانع احتمالی همت گماریم. اما از آنجا که موانع متعدد و متکثری در عدم ایجاد وحدت و اتحاد دینی موثرند و از سویی فرصت این نوشتار چندان نیست، که به بررسی حجم وسیعی از این موانع بپردازیم، بر آن شدیم که از مجموع موانع ایجاد اتحاد دینی، به تبیین دو مانع جدی و چالش خطرناک اشاره ای داشته باشیم. تفکر کثرت گرای انحصار گریز پلورالیسم و اندیشه کثرت گریز انحصارگرای تکفیر به عنوان دو مانع جدی در راه تحقق وحدت دینی قابل توجه و ارزیابی هستند. تبیین چگونگی تقابل این دو تفکر و نیز نقش آنها در ایجاد شکاف و جدایی در بین متدینین، موضوعپژوهشی است که با روش کتابخانه ای و توصیفی شکل گرفته و محور این نوشتار را تشکیل داده است.

کلیدواژه ها:

اتحاد ، پلورالیسم ، تکفیر ، تفکر طیب