بررسی خصوصیات خاکی مؤثر در پراکنش گونه های مرتعی شاخص استان قم

با توجه به اینکه تأثیر عوامل زمین شناسی، توپوگرافی، اقلیمی و موجودات زنده طی گذشت زمان در خصوصیات خاک پدیدار می شود، بنابراین یکی از عوامل مهم مؤثر بر پراکنش پوشش گیاهی بخصوص در مناطق خشک و نیمه خشک، خصوصیات خاک می باشد. بدین منظور طی مطالعاتی چند، خصوصیات خاک رویشگاه های مرتعی استان قم در مناطق نیمه استپی، استپی و بیابانی بررسی گردید. جهت انجام مطالعات، تیپ های گیاهی شاخص در مناطق مذکور انتخاب شد. سپس در مناطق معرف هر تیپ به نمونه برداری از خاک و پوشش گیاهی اقدام گردید. روش نمونه برداری تصادفی- سیستماتیک انتخاب شد. سطح و تعداد پلات های نمونه برداری با توجه به نوع گونه ها و تغییرات پوشش گیاهی تعیین گردید. در هر پلات لیست گونه ها، درصد پوشش، درصد لاشبرگ و سنگریزه ثبت شد. همچنین در هر پلات پروفیل حفر و تا عمق ریشه دوانی گیاه (حداقل تا عمق 60 سانتی متری) در عمق های مختلف (عمق های نمونه برداری با توجه به مرز ژنتیکی افق های خاک هر منطقه تعیین گردید) از خاک نمونه برداری شد. خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک بافت، اسیدیته، هدایت الکتریکی، آهک و ماده آلی اندازه گیری گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آنالیز مولفه های اصلی استفاده شد. نتایج نشان می دهد که مهمترین خصوصیات خاکی مؤثر در تفکیک تیپ های گیاهی بافت، میزان هدایت الکتریکی و آهک خاک می باشد.

کلیدواژه ها:

خصوصیات خاک ، پوشش گیاهی ، آنالیز مولفه های اصلی ، استان قم ، احیاء مراتع