ارزیابی اثرات اقتصادی اجتماعی طرح کنترل ورود دام در مراتع ییلاقی شهرستان فریدونشهر

به منظور بررسی اثرات اقتصادی اجتماعی طرح کنترل ورود دام که حدود 17 سال از سابقه اجرای آن در شهرستان فریدونشهر می گذرد، اقدام به انتخاب نمونه آماری به تعداد 160 نفر از دامداران عشایری به روش تصادفی و نیز 25 نفر از گروه کارشناسان به روش سرشماری شد. روش تحقیق عبارت از پیمایش توصیفی و تحلیلی، ابزار تحقیق و پرسشنامه همراه با مصاحبه می باشد. در این تحقیق نظرات دونمونه آماری و نیز ارتباط هر یک از متغیرها همچون سطح سواد، تعداد دام و وضعیت پروانه چرای دام عشایر نمونه در مورد عوامل مورد بررسی، از طریق آزمون کای اسکور ((X(2) مورد مقایسه قرار گرفت. همچنین برای یافتن میزان رابطه، از آماره های فی و V کرامر که از مناسبترین ضریب های همبستگی مبتنی بر خی دو می باشند، استفاده گردید. جهت آزمون تطابق توزیع برای جداول دو متغیره ، از توزیع دو جمله ای و برای جداول سه متغیره و بیشتر از آزمون تطابق توزیع مربع کای استفاده گردید. نتایج نشان داد که اجرای طرح کنترل ورود دام در منطقه فریدونشهر، تأثیراتی چون بروز مشکلات و تخریب مراتع همجوارف کاهش روند تخریب مراتع و بعضاً افزایش تولید علوفه، افزایش آرامش خاطر دامداران بواسطه حفظ مراتع ییلاقی آنان، تأخیر در ورود دام، کاهش تعداد دام خانوار عشایر و نظارت بیشتر بر پروانه چرای دام دامداران عشایری را در پی داشته است. با وجود کاهش تعداد دام در منطقه ییلاقی، 60 درصد دامداران اعلام داشتند که اجرای طرح هیچ تأثیری بر کاهش درآمد آنها نداشته است. علیرغم مشکلات اجتماعی ناشی از اجرای طرح، ولی بدلیل اثرات مثبت آن بخصوص در بهبود پوشش گیاهی منطقه و نیز ایجاد آرامش خاطر دامداران بواسطه حفظ مراتع ییلاقی آنان، در مجموع اجرای طرح مثبت ارزیابی گردید. نه تنها اجرای طرح سبب کاهش انگیزه کوچ دامداران عشایر نشده است، بلکه در صورت حمایت آنان در قشلاق و نیز در مسیر کوچ و اجرای طرح به صورت ملی، موافق ادامه اجرای طرح می باشند. تنها در دو مورد در مسیر کوچ و اجرای طرح به صورت ملی، موافق ادامه اجرای طرح می باشند. تنها در دو مورد از هشت عامل مورد بررسی اختلاف نظر معنی دار در سطح یک درصد در بین نظرات دوجامعه آماری دیده شد. متغیرهای سواد، پروانه چرا، تعداد دام با عامل رضایت از طرح ارتباط معنی داری در سطح 99 درصد برقرار نموده اند.

کلیدواژه ها:

پروانه چرا ، فریدونشهر ، خانوار عشایر ، کنترل دام