بررسی شیوه های مخلتف بهره برداری از مراتع و تأثیر آن در تخریب و بهبود مراتع (مطالعه موردی: حوزه سد امیر کبیر)

با توجه به نقش شیوه های مختلف بهره برداری از مراتع و تأثیر آن در بهبود و تخریب مراتع و وجود شیوه های مختلف بهره برداری در کشور، اقدام به مقایسه شیوه های افرازی، مشاعی و شورایی دارای طرح مرتعداری و شیوه های مشاعی و شورایی بدون طرح مرتعداری از نظر وضعیت، تولید، گرایش، تعداد دام مازاد در واحد سطح و سطح حداقل مرتع برای هر بهره بردار گردید و شیوه های مختلف از نظر این فاکتورها مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت تا بهترین شیوه یا شیوه ها از نظر حفظ پایداری اکولوژیکی معرفی گردد. در این راستا نقشه سامان عرفی حوزه سد امیر کبیر با 71 سامان تهیه و 24 سامان از 6 شیوه بهره برداری (هر یک چهار تکرار) جهت اندازه گیری فاکتورهای ذکر شده انتخاب گردید. با توجه به نتایج و عدم تفاوت معنی دار مراتع طرح دار و بدون طرح در هر یک از شیوه ها (مشاعی طرح دار یا مشاعی بدون طرح و شورایی طرح دار با شورای بدون طرح) در مقایسه عوامل ذکر شده، طرح های مرتعداری در منطقه ناموفق ارزیابی شد و تفاوت ها، ناشی از شیوه های مدیریتی افرازی، مشاعی و شورایی بیان گردید. در انتها شیوه افزاری طرح دار با تأکید بر قسمت افرازی بودن، نه طرح دار بودن، به عنوان مطلوب ترین شیوه در جهت حفظ وضعیت و بهبود مراتع، تعداد دام مازاد کمتر و سطح حداقل مرتع بیشتر برای هر بهره بردار، معرفی گردید.

کلیدواژه ها:

شیوه های بهره برداری ، پایداری اکولوژیکی ، وضعیت ، گرایش ، تولید گیاهی ، دام مازاد در واحد سطح ، سطح حداقل مرتع برای هر بهره برداری ، طرح مرتعداری