مکان یابی سدهای زیرزمینی با استفاده از GISمطالعه موردی منطقه زیرکوه استان خراسان جنوبی

در دهه های اخیر حفر چاه های ژرف و نیمه ژرف به تدریج جایگزین قنات ها شد که در کنار مزیت های نسبی، با اثار زیست محیطی فراوانی مانند افت سطح آب زیرزمینی و ایجاد فرونشست برای بیشتر مناطق بهره برداری همراه است.در حال حاضر استفاده از سنجش از دور و Gis بعنوان روش نوین مطالعات مکانی بصورت بخش مهمی ازکارهای علمی و عملی در علوم آب درآمده است. که اهمیت و دقت این روش را نشان می دهد. یکی از روش های نوین برای رویارویی با مشکل کم آبی و افت سطح آب های زیرزمینی در مناطق خشک در سال های اخیر احداث سدهای زیرزمینی می باشد. سدهای زیرزمینی سازه هایی هستند که در مسیر جریان اب زیرزمینی ساخته شده و باعث بالا آمدن وذخیره آب در مخزن خود می شوند. مهم ترین و اولین مشکل در احداث این سدها یافتن مکان مناسب برای احداث آنهاست. دراین پژوهش سعی شده تا با استفاده از قابلیت های سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دورنقاط مناسب جهت احداث سدهای زیرزمینی در منطقه زیر کوه استان خراسان جنوبی معرفی گردند. به منظورمکان یابی مناطق مناسب جهت احداث سدهای زیرزمینی در این منطقه از فاکتورهای شیب، زمین شناسی، گسل، کاربری اراضی و تراکم آبراهه ها، استفاده شده است. لایه شیب و رده آبراهه ها با استفاده از آنالیز مدل رقومی ارتفاعی پس از انجام تصحیحات لازم درمحیط Gis تهیه شد.پس از تحلیل لایه ها در نرم افزار، وزن لازم براساس میزان تاثیر هر لایه در مکان یابی سدهای زیرزمینی تعیین و با استفاده از فرآیند هم پوشانی در نرم افزار Arc Gis نقشه مناطق مناسب برای احداث سد زیرزیرزمینی تهیه گردید. براساس نتایج حاصله مخروطه افکنه های منطقه دارای بیشترین استعداد جهت احداث سد زیرزمینی می باشند.

کلیدواژه ها:

استان خراسان جنوبی ، سدهای زیرزمینی ، سنجش ازدور ، زیرکوه ، مکان یابی