استفاده از رواناب های سطوح سنگی در آبیاری تکمیلی (بر اساس مطالعات: ارتفاعات جنوبی مشهد، زشک-ابرده شهرستان شاندیز و پارک قهستان قائن)

روش استحصال آب با استفاده از روانآب ها از جمله راهکارهایی است که از عامل ریسک در کشور کاسته و از پایداری و ثبات بیشتری در عملکرد محصول در مناطق خشک و نیمه خشک برخوردار می باشد. بارش های جوی به دلیل عدم همزمانی با نیاز آبیاری و یا عدم ذخیره سازی از دسترس خارج می گردد و بعضا سبب جاری شدن سیل و ایجاد خسارت نیز می گردد. چنانچه بخشی از بارش های جوی از طریق سیستم های سطوح آبگیر باران (نظیر سطوح غیرقابل نفوذ شهری مثل پشت بام ها و آسفالت خیابان ها و غیره) استحصال و ذخیره گردد، می تواند بخشی از آب مورد نیاز فضای سبز شهری و برای آبیاری تکمیلی نهال های قابل کشت در منطقه را برآورده نمود. در این مقاله سعی شده پتانسیل استفاده از رواناب های مناطق توده سنگی بالای 90 درصد در منطقه زشک_ ابرده، پارک قهستان قاین و مناطق توده سنگی در ارتفاعات جنوبی شهر مشهد و در بخشی از طرح کمربند سبز شهری با مبنای آبیاری تکمیلی نهال های قابل کشت برای آبیاری تکمیلی تحلیل شود. با توجه به اینکه منطقه زشک-ابرده 433 هکتار و پارک قهستان قاین 248 هکتار از مجموع اراضی توده سنگی بالای 90 درصد از کل حوزه را پوشش می دهند و در ارتفاعات جنوبی مشهد 321 هکتار آن را اراضی توده سنگی پوشش می دهد. با توجه به این میزان اراضی توده سنگی در منطقه ارتفاعات جنوبی مشهد، زشک-ابرده و پارک قهستان قاین به ترتیب 6000، 866000، 195920 متر مکعب آب قابل استحصال خواهد بود ضمن این که سبب کاهش اتکا به منابع زیرزمینی می گردد و می تواند بخش معنی داری از کمبود آب آبیاری را در فصول خشک تامین نماید. در سالهای آینده با توجه به افزایش اهمیت آب در حیات اجتماعی و اقتصادی کشور و مناطق مورد مطالعه، جمع آوری آب از سطوح سنگی توان تامین کمبود آب مورد نیاز را خواهد داشت و هزینه اعمال شده در اجرای این گونه پروژه ها از نظر اقتصادی توجیه پذیر است.

کلیدواژه ها:

استحصال آب باران ، آبیاری تکمیلی ، سامانه سطوح آبگیر ، سطوح سنگی ، رواناب