بررسی سیستم تکی و رقابتی سطوح مختلف عناصر آهن، روی و کادمیم بر غلظت این عناصر در گیاه اسفناج

استفاده از لجن فاضلاب در کشاورزی به عنوان منبع عناصر غذایی گیاهی در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است کاربرد مکرر لجن فاضلاب، باعث تجمع عناصر سمی (مانند کادمیم) در خاک شده و می تواند مسائلی از قبیل سمیت گیاهی و صدمه به ریزجانداران خاک و یا انتقال عناصر سمی به زنجیره ی غذایی انسان را موجب گردد. در سال های اخیر استفاده از تکنیک گیاه پالایی به منظور اصلاح خاک های آلوده به کادمیم و دیگر فلزات، رواج بسیار زیادی یافته است . گرچه عوامل خاکی مختلفی جذب کادمیم توسط گیاه را کنترل می کنند، اما برخی گونه های گیاهی دارای قابلیت زیادی در جذب فلزات از خاک و تجمع آن در بافت های خود می باشند. با توجه به این که در ایران، تحقیقات در زمینه اثرات رقابتی عناصر سنگین در جذب توسط گیاه اندک بوده است، بنابراین پژوهش حاضر، با هدف بررسی اثرات محیط های چند عنصری در رقابت و غلظت آنها در گیاه و اثرات آن بر فرآیند رشد گیاه مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور ، از تیمارهای صفر، 20 و 40میلی گرم بر لیتر آهن، روی و کادمیم در سه تکرار به صورت تک عنصری با افزودن 200 میلی لیتر، و سه سطح از مجموع این عناصر به صورت ترکیبی به میزان 200 میلی لیتر و در سه تکرار در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلخانه در 36 گلدان 2 کیلوگرمی بر روی یک نمونه خاک از جنوب شیراز به اجرا درآمد. وزن خشک و مرطوب اندام هوایی و غلظت آهن، روی و کادمیم در اندام هوایی گیاه اسفناج در پایان آزمایش اندازه گیری، تجزیه و تحلیل و تفسیر شد . نتایج تجزیه واریانس اثر سطوح مختلف تیمار روی به کار رفته در خاک، بیانگر آن است که غلظت آهن و کادمیم در گیاه اسفناج به طور معن ی دار تحت تأثیر تیمار روی به کار رفته در خاک می باشد. سایر نتایج نیز نشان می دهند که بیشترین غلظت کادمیم گیاه در تیمار 20 پی پی ام روی مشاهده می گردد. این نتیجه نشان دهنده آن است که درصورت افزودن 20 پ ی پ ی ام روی به خاک، غلظت کادمیم در گیاه افزایش می یابد و در مناطقی که هدف از کاشت اسفناج، مصرف خوراکی آن است (و نه به عنوان گیاه پالایی)، بایستی به مشکل بالا بودن کادمیم در بافت این گیاهان توجه ویژه گردد. نتایج تجزیه واریانس اثر سطوح مختلف تیمار مخلوط کادمیم، آهن و روی بر غلظت این عناصر نشان می دهد که اثر تیمار مذکور بر غلظت آهن، روی و کادمیم در گیاه اسفناج معنی دار بوده است.