ارتقا ایمنی محیطی در بوستان های شهری، با تاکید بررویکردهای نوین

اقدامات پیشگیرانه و ایمن سازی محیط شهری، نقش مهمی در احساس امنیت توسط شهروندان دارد و یکی از ملاک های حکمرانی خوب در جامعه، چگونگی اقدام نهادهای دولتی و عمومی درباره مسیله ایمن سازی محیطی و راهکارهای اصولی آنها برای پیشگیری از وقوع جرایم و ناامنی می باشد. طراحی محیطی مناسب و استفاده درست از محیط می تواند علاوه بر پیشگیری از وقوع جرم، کیفیت زندگی را بهبود بخشیده و ترس از جرم را کاهش دهد. از جمله نظریه های کاربردی که در زمینه طراحی محیطی جرم ستیز بیان شده نظریه ها ی فضای قابل دفاع و پنجره های شکسته می باشند که نظریه اول بر ایجاد فضاهای مناسب برای دیدن و دیده شدن و تقویت حس مالکیت و علاقه نسبت به محیط زندگی افراد و نظریه دوم بر نقش حیاتی نگهداری از محیط، بعنوان شاخص فیزیکی سطوح همبستگی اجتماعی و کنترل غیررسمی ساکنین تاکید می کند. اما بعد از آن اندیشمندان به این نتیجه رسیدند که رویکرد طراحی محیطی، عمدتا بر اصلاحات فیزیکی محیط مصنوع متمرکز بوده و به جنبه های روانی و اجتماعی محیط، کمتر توجه داشته است، از این رو پس از نقد آنچه تا کنون نظریه پردازان رویکرد طراحی محیطی به آن معتقد بودند، در مورد کم توجهی ایشان به نظریه چشمان ناظر بر خیابان ، این اصل را پایه کار خود قرار داده و به جنبههای روانی و اجتماعی محیط، توجه ویژه ای نمودند. پس از طی این روند بود که نسل های اول، دوم و سوم طراحی محیطی شکل گرفت. رویکرد نسل سوم که به مدل امنیت گستری معروف است، از سال 2000 شروع شده و تاکنون ادامه یافته است. این رویکرد در واقع مکملی برای نسلها ی پیشین بوده و با تکمیل و گسترش آن، کارکرد خود را تازمان حال جفظ نموده است. اصول مورد عمل در این رویکرد عبارتند از: ایجاد یک زبان مشترک جمعی، ایجاد نمودار خصوصیات محله، مشخص کردن اولویت های محلی، ترغیب ساکنین برای مشارکت، پیاده سازی برنامه امنیت گستری و سنجش مداوم. در این پژوهش برآنیم تا با استفاده از روش مصاحبه با خبرگان امنیت شهری و اساتید حوزه اقدامات پیشگیرانه و ایمن سازی محیطی، نحوه ایمن سازی بوستانهای شهری را- که یکی از مهمترین اماکن تفریحی و پراستفاده شهری بوده و در عین حال بیشترین آمار جرایم و عدم احساس امنیت روانی را دارند- با استفاده از نظریات علمی بررسی نموده و راهکارهای مطلوب برای ایجاد امنیت پایدار در این مراکز تفریحی از طریق بهبود طراحی محیطی را پیشنهاد گردد.

کلیدواژه ها:

بوستانهای شهری ، طراحی محیطی ، امنیت و ایمنی ، امنیت روانی