قرائت الفبای ساختاری هویت کالبدی کهن شهرو بحران هویت شهر معاصر

مسئله تلاش برای حفظ هویت در رشته های مختلف علمی به طریق گوناگون بیان شده و تحلیل می شود. معماری و شهرسازی ازآنجا که به خصوصیات محیط زیست انسانها مربوط می شود، نقش مهمی در حفظ و ارتقای هویت داشته و از گذشته های دورنمادی از تفاوتها و برتری های محلی محسوب می شده است. در کشور ایران اهمیت موضوع هویت به حدی بوده که در قانون برنامه سوم و چهارم توسعه به لزوم هویت بخشی به سیما وکالبد شهرها و روستاهای کشور اشاره شده است. محور اصلی و دغدغهاصلی این مقاله هویت کالبدی است؛ مسئله ای که امروزه مورد توجه بسیاری از پژوهشگران و صاحب نظران واقع شده و مطالعاتگسترده ای در مورد آن انجام شده و می شود. مقاله حاضر به مطالعه مفاهیم شکل دهنده هویت کالبدی شهرها می پردازد و مقیاس آن در سطح شهر است. مهمترین اقدام در این مطالعه تدوین معیارهایی است که بتوان بر اساس آن هویت را شناسایی وارزیابی کرد. این معیارها از طریق مطالعه، بررسی و تحلیل متون معماری و شهرسازی استنتاج شده است و تدوین آنها ناشی ازتجزیه وتحلیل تخصصی بوده است. برخی از پژوهشگران که عقیده دارند ارزشهای شکل شهر از جمله هویت آن باید از بطن جامعه ساکن در آن استخراج شده ومبتنی بر نظر های آنان باشد، ممکن است این روش را مورد انتقاد قرار دهند. اما در چنین پژوهشی باتوجه به مقیاس و گستردگی موضوع، هر روشی که برای تدوین معیارها اتخاذ شود بر مبنای نقش قوی پژوهشگر است. مطالعه حاضر صرفا به بررسی شکل و کالبد شهر می پردازد که از دیدگاه مورفولوژی شهری تبعیت می کند. رویکرد این مقاله در مورد هویت کالبدی دارای دو جنبه مهم است: الف- معیارهای شناخت و ارزیابی هویت کالبدی از تجزیه و تحلیل متون تخصصی براساس نظر پژوهشگران تدوین می شود.ب-در مطالعه شکل شهر از رویکرد مورفولوژی شهری استفاده شده است و کالبد به عنوان تبلور و تجسد ساکنان شهر مطالعه می شود.

کلیدواژه ها:

هویت ، شهر ، کالبد ، مورفولوژی ، بافت ، شخصیت