شناسایی ابعاد سواد ارتباطی: با رویکرد تحلیل مضمون

سواد ارتباطی به عنوان یکی از سوادهای ضروری در تعریف یونسکو به عنوان توانایی برقراری ارتباط مناسب با دیگران و دانستن آداب اجتماعی مطرح شده است. با مروری بر انواع سوادهای مطرح شده در سطح جهان می توان دریافت که محور کلیدی در همه آن ها بهینه سازی درک و کاربرد ارتباط در حوزه ای خاص است ، از این رو، هدف از پژوهش حاضر، کشف مضامین و مولفه های اصلی و فرعی سواد ارتباطی و شناسایی شاخص های بالقوه برای بهبود این نوع سواد در نظام های آموزشی بود. این پژوهش با استفاده از روش تحلیل مضمون به شیوه براون و کلارک (2006) انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل منابع علمی حوزه ارتباطات به زبان انگلیسی و افراد صاحب نظر دراین حوزه بود. روش نمونه گیری از منابع به صورت هدفمند از کتب با بیشترین ربط موضوعی با مفهوم کلی سواد ارتباطی (پنج مورد) و در گام دوم مصاحبه با صاحب نظران ارتباطی، انتخاب 24 نفر تا رسیدن به اشباع نظری بود.یافته ها نشان داد که تم های اصلی سواد ارتباطی شامل ارتباط مبتنی بر حواس ، ارتباط تخصصی و ارتباط در سطوح مختلف بود. تم اصلی ارتباط مبتنی بر حواس مشتمل بر تم های فرعی سوادهای بینایی، شنوایی، بویایی، لامسه و چشایی بود. تم اصلی ارتباط تخصصی مشتمل بر تم های فرعی سوادهای سخن گفتن، نوشتن، خواندن، دیدن ، زبان بدن، فناوری های ارتباطی، ارتباط بین فرهنگی، تبلیغاتی، ارتباط سازمانی، روابط عمومی، روابط بین الملل، حقوق شهروندی، مالی، تجاری، هیجانی و پژوهش ارتباطی بود. تم اصلی ارتباط در سطوح مختلف نیز مشتمل بر سوادهای درون فردی، میان فردی، گروهی، جمعی و فرا فردی بود. سرعت تحولات ارتباطی در دنیای امروز، به همان اندازه که ضرورت توجه و تاکید بر سواد ارتباطی را افزایش می دهد، به همان اندازه بازنگری و به روزرسانی آن را متناسب با تحولات ارتباطی روز افزایش می دهد.

کلیدواژه ها:

سواد ارتباطی ، تحلیل مضمون ، ارتباطات ، ارتباط تخصصی ، ارتباط بین فردی.