عوامل موثر بر میزان مشارکت شالی کاران در حفظ و نگهداری کانالهای آبیاری پوشش دار درجه سه در شهرستان رشت

پوشش کانال های آبیاری با هدف افزایش مقاومت دیواره های خاکی آن ها در مقابل آب شستگی، کاهش نفوذ و تلفات آب به منظور افزایش راندمان انتقال آب یک امر ضروری است که هزینه زیادی بر بخش عمومی دارد و با مدیریت دولتی در حال فرسوده شدن و از بین رفتن می باشد. بنابراین مشارکت خود بهره داران در حفظ و نگهداری از کانال ها امری ضروری است. هر برنامه توسعه روستایی زمانی موفق تر خواهد بود که مردم محلی، تشکل ها و سازمان های غیردولتی محلی در تمامی مراحل آن از ابتدا تا انتها خصوصا در تصمیم گیری ها و برنامه ریزی آن ایفای نقش نمایند. مشارکت در مفهوم گسترده اش به معنی برانگیختن حساسیت مردم و نتیجتا به معنی افزایش درک و توان روستائیان برای پاسخ گویی به طرح های توسعه و نیز به مفهوم تشویق و ابتکارهای محلی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان مشارکت شالیکاران در حفظ و نگهداری کانال های آبیاری پوشش دار درجه یه در شهرستان رشت به صورت پیمایشی صورت گرفته است. اهداف اختصاصی پژوهش حاضر، تعیین عوامل موثر بر مشارکت کشاورزان و شناخت ویژگی های فردی، اجتماعی- اقتصادی و حرفه ای کشاورزان شالیکار و تاثیر آن بر مشارکت در حفظ و نگهداری کانال های آبیاری می باشد. ابزار اصلی تحقیق، مصاحبه و تنظیم و تدوین پرسشنامه می باشد که پایایی آن را طریق آلفای کرونباخ برابر 75% تایید گردیده است و روایی آن با نظرسنجی از اساتید و کارشناسان مربوطه مورد تایید قرار گرفته است. جامعه آماری این پژوهش در طول 1628 متر از کانال های آبیاری درجه سه 203 نفرمی باشند. اندازه ی نمونه با فرمول کوکران 133 تعیین و نمونه های انتخابی به صورت نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و از طریق ضریب همبستگی و آزمون توکی تعقیبی فرضیه ها سنجیده شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که بین ویژگی های فردی (سن و سطح تحصیلات)، عضویت در تعاونی ها و نهادهای اجتماعی، میزان برداشت آب از کانال و مقدار مالکیت زمین با مشارکت شالیکاران رابطه ی مثبت و معنی داری در سطح 95% وجود دارد و مهم ترین ویژگی طرح پوشش دار کردن کانال کاهش تلفات آب می باشد.

کلیدواژه ها:

شالیکاران ، مشارکت ، کانال های آبیاری ، رشت