تحلیل و بررسی کتاب علوم تجربی پایه دوم ابتدایی از منظر توجه به مولفه های خلاقیت بر مبنای نظریه گیلفورد

هدف پژوهش حاضر تحلیل و بررسی کتاب علوم تجربی پایه دوم ابتدایی از منظر توجه به مولفه های خلاقیت می باشد که به شکل تحلیل محتوای کمی صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش کتاب علوم تجربی دوم ابتدایی چاپ سال 1396 و حجم نمونه به شکل هدفمند برابر با کل جامعه انتخاب شد. واحد تحلیل سه قسمت کتاب یعنی متن، تصاویر، پرسش ها و فعالیت ها می باشد که از منظر توجه به مولفه های خلاقیت گیلفورد موردبررسی قرارگرفته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که در این کتاب در قسمت محتوا به ترتیب حافظه شناختی، 51.33 درصد؛ تفکر واگرا، 25.67 درصد؛ تفکر همگرا،23 درصد؛ تفکر ارزشیاب، صفر درصد و در قسمت فعالیت ها به ترتیب تفکر همگرا، 49.56 درصد؛ حافظه شناختی، 22.12 درصد؛ تفکر واگرا، 16.82 درصد؛ تفکر ارزشیاب،11.50 درصد و در قسمت تصاویر به ترتیب حافظه شناختی، 39.83 درصد؛ تفکر واگرا، 35.69 درصد؛ تفکر همگرا، 13.28 درصد؛ تفکر ارزشیاب،11.20 درصد موردتوجه قرارگرفته است. در نگاه کلی نیز حافظه شناختی، 38.33 درصد؛ تفکر همگرا، 24.42 درصد؛ تفکر واگرا،28.69 درصد؛ تفکر ارزشیاب 8.56 درصد موردتوجه قرارگرفته است. نتایج کلی پژوهش نیز نشان می دهد در این کتاب به حافظه شناختی بیش ترین توجه لازم شده است. همچنین از میان قسمت های دارای تفکر واگرا؛ میزان توجه به سیالی 48.51 درصد، اصالت 0.75 درصد و انعطاف پذیری 50.74 درصد است. در نتیجه کتاب فوق از منظر توجه به مولفه های خلاقیت نتوانسته ذهن خلاق دانشآموزان را پوشش بدهد چراکه کم ترین توجه را به تفکر ارزشیاب (8.56 درصد) داشته است و ازآنجایی که بالاترین سطح در مجموع عوامل خلاقیت، تفکر ارزشیاب است و میزان توجه این کتاب به آن بسیار ناچیز بوده است؛ بنابراین می توان گرفت که کتاب علوم تجربی دوم ابتدایی با وجود برخورداری خوب از واگرایی (به دلیل پوشش حدود یک چهارم کتاب درسی) اما به لحاظ کمتوجهی به تفکر ارزشیاب که یکی از مهم ترین مولفه های خلاقیت گیلفورد است، نیاز به بازنگری خواهد داشت.

کلیدواژه ها:

خلاقیت گیل فورد ، تحلیل محتوا ، علوم تجربی ، دوم ابتدایی