انرژی خورشیدی رویکردی نوین برای پایداری کلانشهرها (مطالعه موردی: شهر تهران)

توسعه پایدار شهری به دنبال ساختن یک شهر نسبتا ایده آل و آرمانی است که در آن هم شهروندان معاصر از یک زندگی نسبتا خوب برخوردار شوند و هم توانایی های نسل آینده برای برآورده کردن نیازهایشان به مخاطره نیفتد. شهر تهران به عنوان اصلی ترین شهر ایران که حدود 20 درصد جمعیت کشور را در خود جای داده و تحولات آن به صورت گسترده و مستقیم در کل کشور تاثیرگذار است، بیش از دیگر شهرهای کشور باید از نظر توسعه شهری مورد توجه قرار گیرد. زیرا این شهر از نظر مصرف انرژی یکی از پرمصرف ترین شهرها می باشد و قسمت اعظم مشکلات زیست محیطی که هم اکنون شهر تهران با آن روبروست، مربوط به مصرف سوخت های فسیلی بویژه در بخش ساختمان میباشد. از طرفی با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران که منجر به بهره مندی از سطح مطلوبی از انرژی خورشیدی به عنوان یکی از انواع انرژی های تجدیدپذیر می شود، در این پژوهش ، به دنبال آن هستیم تا در شهری مانند تهران به عنوان بزرگترین مصرف کننده انرژی در کشور که با انواع مشکلات زیست محیطی دست به گریبان است، به بررسی و شناخت پتانسیل انرژی خورشیدی و عوامل موثر در جایگزینی آن با سوخت های فسیلی ،خصوصا در بخش ساختمان های مسکونی این شهر بپردازیم .این پژوهش از حیث هدف، کاربردی و از حیث نوع، توصیفی تحلیلی است و از 4 مرحله اصلی تشکیل شده است .در مرحله نخست این تحقیق ،جهت شناسایی و بررسی وضعیت موجود انرژی تولیدی و مصرفی، به مطالعه ، بررسی ومقایسه داده های مربوط به مصرف انرژی حاصل از کلیه سوختهای فسیلی،انرژی های تجدیدناپذیر و تجدید ،در مرحله دوم پتانسل انرژی خورشیدی در شهر تهران با استفاده از اطلاعات بدست آمده از ایستگاه سینوپتیکی مهرآباد شهر تهران، در مرحله سوم به بررسی وضعیت عملکردی و هزینه زیرساخت لازم جهت بهره برداری سیستم های فتوولتاییک در مقایسه با سوخت های فسیلی، پرداخته شد. و درمرحله آخر، فرآیند طراحی و تحلیل نحوه انتخاب سیستم فتوولتاییک با اجرا بر روی دو سیستم نمونه تشریح می شود.نتایج حاکی از آن است که بخش های خانگی، تجاری و عمومی و حمل ونقل بیشترین مصرف انرژی در شهر تهران را در میان بخش های مختلف دارا می باشند. از سوی دیگر این دو بخش قسمت عمده مصرف انرژی در مناطق مسکونی را تشکیل می دهند. به طوری که در سال 1393مجموع عرضه کل انرژی (شامل تولید، واردات و...) سوخت های فسیلی و تجدید ناپذیر معادل 1,774,5 ملیون بشکه نفت خام است. در حالی که در مقابل مجموع عرضه کل انرژی های تجدید پذیرخصوصا انرژی خورشیدی، معادل تنها 24,9 درصد(معادل بشکه نفت خام) ،یعنی تنها 0,013درصد از عرضه انرژی کل مصرفی کشور میباشد . از طرفی باتوجه به ظرفیت های بالا از معیارهای مختلف انرژی خورشدی شهر تهران، زمینه های بهره مندی از انرژی خورشیدی دراین شهر قابل توجه میباشد. وخوشبختانه در سال های اخیر با روند نزولی کاهش هزینه سیستم های فتوولتاییک روبرو هستیم. بنابراین درپایان پژوهش پیشنهاداتی جهت پررنگتر شدن نقش انرژی خورشید در توسعه پایدار شهر تهران بویژه در صنعت ساختمان ارایه گردید،شامل: بازنگری واصلاح ضوابط شهرسازی درخصوص بهینه سازی مصرف انرژی سوخت های فسیلی به صورت ابلاغ واجباری کردن دستورالعمل های جدید جهت مصرف انرژی های خورشدی در مناطق مسکونی تهران، فرهنگ سازی و تدارک طرح های تشویقی جهت رونق تولید و استفاده شهروندان از انرژی خورشیدی حتی به میزان کم وتامین زیر ساخت های لازم جهت بهره برداری از انرژی خورشیدی در بخش خانگی،عمومی و تجاری شهر تهران.

کلیدواژه ها:

شهر تهران ، توسعه پایدار شهری ، انرژی خورشیدی ، سیستم های فتوولتاییک ، سوخت های فسیلی ، انرژی های تجدید ناپذیر