مقایسه موردی چهار روش FAO , EPM , MPSIAC و BLM در برآورد فرسایش و رسوب حوضه آبخیز تنگ کنشت

فرسایش خاک از جمله فرآیندهایی است که منابع آب و خاک و در نهایت تمدن کشاورزی و فرهنگی یک کشور را مورد تهدید قرار می دهد. فرآیند فرسایش بسیار پیچیده است و عوامل زیادی در آن دخیل هستند که از جمله مهم ترین آن ها عوامل اقلیمی، شیب زمین، پوشش گیاهی، مدیریت و نحوه کاربری اراضی را می توان نام برد. به دلیل عدم وجود اطلاعات در منطقه مورد مطالعه از بین روش های تجربی، چهار روش BLM, FAO, EPM, MPSIAC انتخاب گردیدند. ارزیابی این چهار مدل در یکی از حوضه های استان کرمانشاه با نام تنگ کنشت صورت پذیرفت. از بین چهار مدل مذکور، دو مدل اولیه، فرسایش و رسوب را به صورت کمی برآورد می کنند و دو مدل دیگر، فرسایش را به صورت کیفی بیان می کنند. ویژگی های ظاهری حوضه مذکور نشان از میزان متوسط فرسایش دارد که بر اساس روش MPSIAC میزان فرسایش سالانه حوضه 1002/7m2/Km2 و بر اساس روش EPM این مقدار 1739/2 m2/Km2 به دست آمد. هم چنین میزان رسوب سالانه در روش EPM , MPSIAC به ترتیب برابر با 521/7m3/Km2 , 307/8m3/Km2 محاسبه شد. در روش های BLM , FAO امتیار نهایی مربوط به فرسایش به ترتیب برابر با 47/3 و 29/1 محاسبه گردیند. لذا در روش FAO میزان فرسایش در کلاس چهارم قرار گرفت که نیاز به تغییرات وسیع و همه جانبه در اداره اراضی و محدود کردن عملیات ساختمانی دارد. در روش BLM نیز کلاس فرسایش در گروه کم ارزیابی شد. تفاوت های مشاهده شده بین مدل های MPSIAC , EPM ناشی از اختلاف ذاتی در برآورد فرسایش در روش های مذکور می باشد. اما اختلاف مشاهده شده در مدل های BLM , FAO به دلیل کیفی بودن پارامترهای آن ها وسلیقه ای بودن نظرات کارشناسی می باشد. بررسی ها و تحقیقات صورت گرفته حاکی از آن است که مدل MPSIAC نتایج بهتری را ارائه میکند و می توان از آن برای حوضه های فاقد آماهر استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

فرسایش ، رسوب BLM ، FAO ، EPM ، MPSIAC