شبیه سازی رواناب حوضه معرف امامه با کاربرد بهینه ساز واسنجی خودکار الگوریتم جستجو الگو در مدل بیلان آب AWBM

یکی از پیچیده ترین فرایندهای هیدرولوژیکی فرایند بارش- رواناب است که از پارامترهای مختلف فیزیکی و هیدرولوژیکی تاثیر می پذیرد. هدف مقاله حاضر به بررسی کارایی الگوریتم بهینه ساز واسنجی خودکار جستجو الگو در واسنجی پارامترهای مدل بیلان آب AWBM در شبیه سازی رواناب با تمرکز بر حوضه معرف امامه می پردازد. در مدل مورد استفاده محدوده تغییر پارامترها زیاد است، در نتیجه با توجه به دشواری واسنجی با روش های مبتنی بر سعی و خطا و استفاده از روش های بهینه سازی به منظور واسنجی خودکار مدل های هیدرولوژیکی مطرح است. عملکرد مناسب مدل به نحوه واسنجی پارامترهای آن به منظور تطابق هر چه بیشتر بین نتایج شبیه سازی شده به وسیله مدل با داده های مشاهداتی بستگی دارد مدل AWBM در نرم افزار (Rainfall Runoff Library) RRL برای تخمین روابط بارش– رواناب حوضه مورد مطالعه انتخاب شده است. آماده سازی داده ها در محیط نرم افزار سامانه اطلاعات جغرافیایی نسخه GIS 10.4.1 انجام شد. برای شبیه سازی از داده های هفت ساله بارش، تبخیر و رواناب مشاهداتی در گام زمانی روزانه استفاده شد. ارزیابی عملکرد مدل با استفاده از ضریب نش- ساتکلیف NSE ضریب تبیین R2 و جذر میانگین مربعات خطا RMSE صورت گرفته است. نتایج این تحقیق گویای نتایج رضایت بخش مدل با استفاده از بهینه ساز واسنجی خودکار با ضریب نش- ساتکلیف 0/519 و 0/661 ضریب تعیین 0/768 و 0/874 و RMSE برابر 1/099 و 0/883 به ترتیب برای دوره واسنجی و صحت سنجی در حوضه منتخب است، همچنین نتایج حاصل بیانگر روند قادر به وصول مقادیر مطلوب پارامترهای مدل های مفهومی و یکپارچه تحقیق است.

کلیدواژه ها:

مدل بیلان آب ، بهینه ساز واسنجی خودکار ، الگوریتم جستجو الگو AWBM