تاثیر مقادیر مختلف ورمی کمپوست و زمان کاشت در عملکرد کمی و کیفی شنبلیله

شنبیلیه یکی از گیاهان خانواده بقولات است که به عنوان گیاه داروئی مورد استفاده قرار می گیرد. به منظور تاثیر مقادیر مختلف ورمی کمپوست و تاریخ کاشت بر رشد و عملکرد شنبلیله وکاهش اتکاء به نهاده های شیمیایی درجهت تولید پایدار آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه در سال 1391 بهاجرا در آمد. آزمایش مورد استفاده اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تاریخ کاشت 30 اردیبهشت، 30 تیر و 30 شهریور و 5 مقدار مختلف10 ، و 15 تن ورمی کمپوست در هکتار و یک تیمار کود شیمیایی بر اساس نیاز کودی در سه تکرار انجام شد. به منظور اجرای پروژه ابتدا زمین مورد نظر ،5 ، کود 0آماده گردید و سپس نسبت به تهیه پلاتها با فواصل 75 سانتی متر اقدام شد. هر واحد آزمایشی به مساحت 16 متر مربع در نظر گرفته شد. زمان به عنوان کرت اصلی وتیمارهای کودی به عنوان کرت فرعی بودند. بعد از آماده سازی بستر بذر، به دقت تیمارهای کود ورمی کمپوست در کرت ها توزیع و با خاک مخلوط شدند. بعدازاعمال تیمارها نسبت به کشت بذر شنبلیله اقدام گردید و بلافاصله بعد از کشت آبیاری انجام شد. سپس عملیات زراعی آبیاری، مبارزه با علف هرز انجام شد. برای مقایسه اثر تیمارها در مراحل رشد گیاه و در پایان رشد و پس از برداشت محصول، درصد ماده خشک، عملکرد، تعداد بوته در متر مربع، رشد طولی بوته، تعداد شاخهفرعی و جانبی قبل و بعد از گلدهی ،تعداد برگ قبل و بعد از گلدهی وزن تر و خشک شاخساره، تعداد بذر در نیام، طول نیام، تعدادبوته درمترمربع، تعداد نیام در بوته،میزان پروتئین کل برگ، میزان پروتئین بذر، میزان عصاره، و درصد اسانس محاسبه گردید. تجزیه آماری شامل تجزیه واریانس، مقایسه میانگین و همبستگی بین صفات بانرم افزارهایMstatc و SPSS انجام گرفت و نمودارها باExcel ترسیم شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که: صفات ارتفاع، عملکرد تر و خشک در متر مربع و در هکتار و همچنین درصد ماده خشک گیاه در سطح آماری 1% و صفات تعداد شاخه قبل از گلدهی و تعداد برگ در بوته تحت تاثیر تاریخ کاشت درسطح 5%معنیداربود در حالیکه صفات تعداد بوته در متر مربع، درصد عصاره و تعداد شاخه جانبی بعد از گلدهی معنی دار نبود. نتایج تجزیه واریانس تاثیر مقادیر مختلف کود نشان داد که عملکرد تر و خشک در متر مربع و درهکتار، درصد عصاره برگ، درصد پروتئین و عصاره بذر و تعداد شاخه قبل از گلدهی تحت تاثیر تیمار کودی در سطح 1% و صفات تعداد برگ و تعداد شاخه بعد از گلدهی در سطح 5% معنیدار بودند در حالیکه صفات ارتفاع، درصد ماده خشک، تعداد بوته در متر مربع، درصد پروتئین برگ،تعداد بذر در نیام، طول نیام و تعداد نیام در بوته معنی دار نبودند. مقایسه میانگین نشان داد که تیمارکودی 15 تن در هکتارورمی کمپوست و کود شیمیایی به ترتیببیشترین میزان عملکرد را در واحد سطح داشتند.با توجه به قابلیت و توانایی این رقم در تولید شاخه های جانبی زیاد میتوان میزان بذر مصرفی در هکتار را کاهش داد.بهدلیل چهار ویژگی مهم این رقم یعنی درصد بالای پروتئین در شاخ وبرگ ، عملکرد بالا در هکتار و تعداد برگ بیشتر در بوته و تردد و آبدار بودن می تواند به عنوان علوفه جهت تعلیف و تغذیه دامها بسیار حائز اهمیت باشد.

کلیدواژه ها:

شنبلیله پاکوتاه ، کرموزومهای سوماتیکی ، سوکسله ، کلونجر ، ورمی کمپوست