فرونشست ناشی از افت آبهای زیرزمینی چالشی در محیط زیست طبیعی و انسانی

افزایش روزافزون بهره برداری از آبهای زیرزمینی به ویژه در حوضهها و دشتهایی که با نهشتههای آبرفتی، دریایی کم عمق یا دریاچهای تحکیم نیافته انباشته شدهاند به فرونشست سطح زمین میتواندمنجر شود . در نتیجه برداشت بیش از حد از سفره های آب زیرزمینی، سطح آن از حد معمول پایینتر میآید . وقتی آب در ظرف آبخوان پایین میآید حفره های لایههای خاک که تاکنون از آب پر بوده خالیمی شود و هوا به جای آب قرار میگیرد. در عمل با حذف فشار آب بین منفذی، عاملی جهت تحمل وزن لایه های رویی خاک وجود نداشته و لذا لایههای خاک به تدریج از بالا به لایههای زیرین خودفشار میآورند. با خروج تدریجی هوای بین رسوبات، ذره ها به هم فشردهتر میشوند و در نهایت لایههای خاک و رسوب به تدریج نشست میکنند . خسارتهای ناشی از فرونشستها و شکافهای زمین، عمدتا ترمیمناپذیر، پرهزینه و مخرب است، برای نمونه فرونشستها میتوانند به تخریب سیستمهایآبیاری و خاکهای حاصلخیز کشاورزی منجر شود. مناطق شهری به دلیل تراکم جمعیت، ساختمانها و شریانهای حیاتی آسیبپذیر بیشتری دارند. این پدیده میتواند به خیابانها، پلها، بزرگراهها و پیساختمانها آسیب زده، خطوط آبرسانی، گاز و فاضلاب را مختل کند و موجب ترکخوردگی ساختمانها و سایر تاسیسات شود. این پژوهش تحلیلی بر فرونشستهای ناشی از بهرهبرداری بیش از حد آبهای زیرزمینی در محیطهای انسانی)شهری،روستایی(و طبیعی بوده به گوشه ای از خسارت هایی که آینده محیط زیست بشری را تهدید میکند، میپردازد.

کلیدواژه ها:

فرونشست ، آبهای زیرزمینی ، محیط زیست