تحلیل شبکه اجتماعی در راستای ساماندهی مدیریت مشارکتی مراتع با دوشیوه بهره برداری مشاعی و شورایی مطالعه موردی مراتع قشلاقی شهرستان کلات

رویکرد کلینگر و اکوسیستمی در مدیریت مراتع کشور اقتضا میکند تا تمامی اجزای اکوسیستم و روابط آنها به خوبی شناخته شوند. این شناخت لازمه مدیریت پایدار و برنامهریزی صحیح در مراتع است. هدف از انجام این مطالعه، تحلیل شبکه اجتماعی بهرهبرداران در نظامهای مختلف بهرهبرداری مرتع، از دیدگاه بهرهبرداران در مراتع قشلاقی حوزه شهرستان کلات است. در این راستا سامانهایعرفی مراتع سلامت نهه و سربلوطی با دو شیوه بهرهبرداری مشاعی و شورایی، انتخاب و با توجه به اهداف و فرضیات تحقیق از طریق مصاحبه مستقیم با بهره برداران منطقه، ماتریسهای اعتماد و مشارکت بر اساس پرسشنامه تحلیل شبکهای تولید شدند. بدین منظور از پیوندهای اعتماد بین شخصی و مشارکت در امور مرتعداری و با استفاده از شاخصهای سطح کلان شبکه مانند تراکم، دوسویگی و انتقالیافتگی پیوندها، میانگین فاصله ژیودزیک استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که میزان سرمایه اجتماعی در بین بهرهبرداران منطقه مورد مطالعه در پیوند اعتماد و مشارکت در حد کمتر از متوسط است که در این خصوص سامان مشاعی مورد مطالعه، وضعیت مناسبتری دارد و پایداری روابط، تعادل شبکه و پیوندهای اعتماد و مشارکت بهرهبرداران منطقه مورد مطالعه نیز در حد متوسط نهادینه شده است. همچنین سرعت پایین گردش پیوند اعتماد و مشارکت و عدم اتحاد در بین بهرهبرداران منطقه، بویژه در سامان شورایی سرجنگل، از دیگر چا لشهای مهم در ساماندهی مدیریت مشارکتی مرتع در این منطقه است. با توجه به نتایج تحلیل شبکه اجتماعی مورد بررسی نتیجه گیری میشود، توجه به شرایط ارتقا ء دهنده سرمایه اجتماعی بالاخص در سامانهای شورایی ضمن اعتمادسازی و ایجاد تمایل بهرهبرداران منطقه مورد مطالعه به منظور مشارکت در فعالیت های مرتعداری، باعث بهبود شرایط طبیعی سامانهای مرتعی خواهد شد

کلیدواژه ها:

سرمایه اجتماعی ، تحلیل شبکهای ، تراکم ، مدیریت مشارکتی مرتع ، مراتع کلات