مدیریت مصرف کود برای کاهش تجمع نیترات در گیاه برای ارتقای سلامتی افراد جامعه

تجمع نیترات در تولیدات کشاورزی بویژه سبزی ها، آب و مواد غذایی مصرفی یکی از عواملی است که سلامتی و بهداشت افراد جامعه بویژه نوزادان را با خطر جدی مواجه می سازد. مدیریت غلط و مصرف بی رویه کودهای شیمیایی نیتروژنی یکی از علل عمده بروز این مشکل می باشد. با مصرف بهینه کود و زمان مناسب مصرف و انتخاب کود مناسب، کاشت ارقام با پتانسیل تجمع نیترات کمتر و زمان برداشت مناسب می توان از این پدیده جلوگیری کرد. بطور کلی تجمع نیترات در گیاه زمانی روی می دهد که میزان جذب آن بیش از احیا یا جذب ساخت در گیاه باشد. اگر در مواد خوراکی مصرفی مقدار نیترات بیش از حد مجاز باشد نیترات در دستگاه گوارش به نیتریت احیا و همزمان هموگلوبین خون تبدیل به مت هموگلوبین می شود که فاقد توانایی انتقال اکسیژن می باشد در نتیجه عارضه مت هموگلوبینیمیا یا خفگی بروز می نماید. همچنین تولید ماده سرطان زای نیتروزآمین ناشی از نیترات اضافی در رژیم غذایی می باشد. زبارت و همکاران ( ۱۹۹۵ ) تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن را بر عملکرد و میزان تجمع نیترات بررسی و گزارش کردند که در مقادیر بیش از ۳۷۵ کیلوگرم نیتروژن خالص نه تنها عملکرد اضافه نشد بلکه تجمع نیترات نیز بطور معنی داری افزایش یافت. تاکب( ۱۹۹۵ ) گزارش داد که کودهای نیتروژنی کندرها تجمع نیترات را در گیاه کاهش می دهند. آناک و مارتین ( ۱۹۹۹ ) تأثیر منابع و مقادیر کود نیتروژنی و عناصر کم مصرف را در کاهش تجمع نیترات در گیاه گزارش نمودند. سینگ و ریواری ( ۱۹۹۵ ) نیز در بررسی خود به این نتیجه رسیدند که تغذیه برگی کود روی با غلظت سه در هزار به تنهایی و یا همراه با آهن و بور بیشترین تأثیر را در کاهش تجمع نیترات و بهبود خواص کیفی محصول داشت. با توجه به اهمیت موضوع این پژوهش به منظور بررسی تأثیر منابع و مقادیر مختلف کود نیتروژن و تغذیه برگی روی بر تجمع نیترات در کاهو انجام شد.