نقش کنترل ساختاری در تشکیل رگه های معدنی در کانسار منگنز رباط کریم

کانسار منگنز رباط کریم در 60 کیلومتری جنوب غرب تهران و 9 کیلومتری شمال غرب رباط کریم واقع است. این کانسار از دیدگاه ساختاری در محدوده کمربند آتشفشانی ارومیه-دختر قرار گرفته و سنگ های دربرگیرنده کانسار، سنگ های آتشفشانی ائوسن پسین است. ژئومتری و شکل بخش اقتصادی ماده معدنی در این کانسار، رگه ای است. ضخامت رگه ها از چند میلی متر (رگچه ها) تا بیش از 2 متر در تغییر است و در جهت طولی از مرکز به طرفین، از ضخامت رگه ها کاسته می شود، به گونه ای که منظره آنها، عدسی شکل است. موقعیت چینه شناسی رگه های مذکور در توالی سنگ های منطقه کاملاً مشخص است. این رگه ها در محدوده برونزد واحدهای آذرآواری تراکیتی و ایگنمبریتی گسترش دارند. هر چند رگه های منگنز تقریباً در تمام امتدادها دیده می شوند، اما راستای بخش عمده رگه های ضخیم و اقتصادی تقریبا شمالی-جنوبی (N0-10W) و شیب آنها نزدیک به قائم است. بررسی تاریخچه تحول ساختاری منطقه نشان می دهد که این منطقه نیز به پیروی از زون ساختاری ارومیه-دختر تحت تٱثیر یک سیستم برشی راستگرد تکوین یافته است. در سیستم مذکور گسل های مختلفی به وجود آمده است که تنها در یک مورد از نوع کششی است و راستای این دسته تقریباً شمالی-جنوبی (N10-20W) است. مقایسه انجام شده بین ساختار منطقه و راستای رگه های منگنز نشان می دهد که ضخیم ترین و اقتصادی ترین رگه های موجود، منطبق بر گسل های کششی منطقه بوده و رگه های دیگر نیز بر گسل های دیگر از جمله گسل های نوع P وR ( از گسل های اصلی سیستم برشی راستگرد ) انطباق دارند. ضخامت رگه های اخیر بسیار کم بوده و فاقد ارزش اقتصادی اند. تحقیق حاضر نشان می دهد که ساختار منطقه نقشی مهم و اساسی در تمرکز ماده معدنی بر عهده داشته است و بنابراین توجه به ساختار منطقه در مناطق مشابه می تواند به عنوان ابزار مناسبی برای اکتشاف مدنظر قرار گیرد. این ابزار، به ویژه برای سایر کانسارهای رگه ای موجود در زون ارومیه-دختر حائز اهمیت است.