رسوبات سرخ ( ? terra rossa ) و ارتباط آن با بقایای انحلال کارستی، مطالعهای از دشت شمالی ابرکوه، غرب استان یزد

رسوبات سرخ (خاکهای خونی – terra rossa?) که به عنوان بقایای انحلال سنگهای آهکی و خاکهای قدیمی در ستون چینه شناسی مورد توجه هستند، در موردی از حفاری چاههای آبی عمیق در دشت شمالی ابر کوه (غرب استان یزد) دیده شده و ارتباط آن با سفره های آب زیر زمینی و پدیده کارستی در منطقه مورد مطالعه قرار گرفته است. از تعداد بیش از 850 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیقی گه در حال حاضر در حوضه آبریز ابرکوه (مساحتی حدود 5500 کیلومتر مربع) وجود دارد و مورد این مطالعه قرار گرفته بیش از 18 حلقه چاه در اعماق 50 تا 120 متری و سه حلقه چاه در اعماق حدود 300 متری وبه تونلهای کارستی در آهکهای سازند قم (الیگوسن – میوسن) با سفره آب زیر زمینی تحت فشار برخورد نموده است. در 5 کیلومتری شمال شهر ابرکوه در عمق حدود 255 متری و بعد از گذشتن حفاری از آهکهای سفید رنگ به گلهای سرخی با ضخامت حدود 5 متر در بین آهکهای سازند قم رسیده است. با توجه به حفاریهای مجاور در آن عمق، این رسوبات با پر کردن تونل کارستی ارتباط سفره های آب تحت فشار موجود در منطقه را قطع نموده اند. آهکهای سازند قم به صورت مجموعه ریفی شامل گرینستون – پکستون تا باند ستون و به رنگ سفید تا کرمی در مجاورت شهر ابرکوه و 25 کیلومتری شمال شهر رخنمون دارند. این آهکها (با ضخامت 30 تا بیش از 150 متر) در بین مارن های زرد رنگ آهکی (مقدار کربنات کلسیم تا 45% ) و یا رسوبات آبرفتی (هر دو مربوط به کواترنر) در بالا و مارنهای سبز رنگ الیگوسن – میوسن در پایین) در زیر زمین محصول شده اند. پراکندگی و توپوگرافی زیر زمینی بسیار نامنظم و غیر یکنواخت آهکهای الیگوسن – میوسن در حفاریهای منطقه (عمق 50 تا بیش از 300 متری) مشخص شده است. رسوبات سرخی که تونلهای کارستی را پر کرده اند نه تنها ازنظر آبدهی کارست اهمیت دارند بلکه مطالعه آنها از نظر منشا و چگونگی تجمع نیز با اهمیت است.