مطالعه سیالات درگیر کوارتز و آپاتیت در جزیره هرمز (جنوب ایران)

جزیره هرمز یکی از گنبد های نمکی سازند هرمز در جنوب ایران است. سنگ های ماگمایی این جزیره اغلب از نوع آتشفشانی (ریولیت و تراکیت) و آذر آواری (توف و ایگنمبریت) است که به همراه سنگ های تبخیری، کربناته، رسوبی و دگرگونی در قسمت میانی جزیره رخ نموده اند. در اطراف مجموعه ذکر شده حلقه ای از برش آهندار وجود دارد که بلورهای پراکنده آپاتیت در آن مشاهده می شود. در این مطالعه سعی شده تا با بررسی سیالات درگیر درون کوارتز ریولیت ها و سیالات درگیر درون آپاتیت های جزیره هرمز به بررسی شرایط حاکم در زمان تبلور و ارتباط ژنتیکی احتمالی آن هاپرداخته شود. بر اساس مطالعات میکروترمومتری دمای همگن شدن سیالات درگیر کوارتز°C 315-155 و چگالی آن ها 1/24 g/cm 3-1/10 می باشد. شوری این سیالات در حدود 42/9wt% NaCl eq-30/1 و فشار حاکم در زمان تشکیل آن ها200bar-50- تخمین زده شده است. این نتایج نشان دهنده تشکیل سیالات درگیر کوارتز از یک منشاء ماگمایی اولیه است. با وجود تشابه نتایج میکروترمومتری اغلب سیالات درگیر آپاتیت ها با سیالات درگیر کوارتز ریولیت ها که می تواند معرف نشأت گرفتن از ماگمایی واحد باشد، شواهدی چون دامنه گسترده دمای همگن شدگی 420°C->109 و شوری مختلف 41/4wt% NaCl eq)-5/3 به تاثیر فرایند هایی نظیر تحولات هیدروترمالی، جوشش و آمیختگی با سیالات جوی در ماگمای اولیه برخی از این بلور ها اشاره دارد. مشاهده پدیده گردن دار شدن در سیالات درگیر کوارتز دلیلی بر حاکم بودن تکتونیک کششی در زمان تبلور ماگمای ریولیتی است که با دیگر شواهد بدست آمده از مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمیایی مطابقت دارد.

کلیدواژه ها:

سیالات درگیر ، میکروترمومتری ، کوارتز ، آپاتیت ، جزیره هرمز