بررسی تحلیلی شاهنامهنسخه سعدلوو کاربرد آن در کشف ضبطهای کهن و تصحیح شاهنامه فردوسی

با توجه به فاصله بعید میان نسخه مادر و نسخه های موجود شاهنامه که حداقل 3 قرن (برای قدیمترین نسخه ها) است و وجود نویسش های متفاوت از این اثر حتی در زمان تالیف توسط مولف، مساله نسخه، در شاهنامه پژوهی، از دیرباز، حتی از سده های پیشین، یکی از اساسی ترین مسایل مبتلابه بوده است. در این زمینه، یکی از ضروریات، شناخت و بررسی نسخه های اصیلی است که در تصحیح های موجود، از جمله تصحیح خالقی مطلق، لحاظ نشده است و بررسی آنها و مقایسه با نسخه های شناخته شده میتواند بخشی از ضبط های از میان رفته کهن را بازیابی و قسمتهایی از این اثر را بازسازی کند. در این حوزه، یکی قلمروهای بکر، نسخه های کهن موجود در ایران است. از این جمله نسخه موسوم به سعدلو است که احتمالا متعلق به سده هشتم هجری است و بررسی آن در مقایسه با اقدم نسخ موجود، نشان می دهد این نسخه رونوشتی از نسخه های قدیم تر نیست و وجود بخش عظیمی از ضبط های کهن در آن نشان می دهد نسخه، نسخه ای اصیل و در خور بررسی است. در این جستار، این نسخه با نسخه های شناخته شده به کار رفته در تصحیحها، مقایسه شده، شاخص ضبطهای متفاوت با ضبطهای موجود، ذیل هر داستان، مشخص میشود و در نهایت در تحلیل این تفاوتها، در هر بخش، کوشیده خواهد شد، با بحث در مورد اصالت یا عدم اصالت این ضبطهای متفاوت و معناشناسی ابیات، ضبطهای اصیل شناسایی شده و بر مبنای آن، پیشنهادهای تازهای برای تصحیح ابیاتی از شاهنامه ارایه شود.

کلیدواژه ها:

شاهنامه فردوسی ، نسخه سعدلو ، تصحیح خالقی مطلق ، ضبط های اصیل ، بررسی تطبیقی