آزادی بیان از منظر امام علی(ع)

کلمه آزادی ازجمله کلماتی است که فراوان مورد تعریف و تفسیر قرار گرفته و اغلب آن را به معنای ((عدم المانع)) تفسیر کرده اند اما آنچه که امروزه از غرب و نظام سرمایه داری از آزادی فهمیده می شود این است که انسان ها در ارضای خواسته ها خود آزادند و وضع قوانین نیز براساس تمایلات اکثریت جامعه صورت می گیرد. اما ثمره این تفکر و این اندیشه جز این که مفاسد فرهنگی و اخلاقی به وجود می آورد چیز دیگر نیست.به عقیده امام علی(ع) انسان آزاد آفریده شده و در تمام مراحل زندگی خود آزاد است. یعنی مردم باید خود را آزاد بدانند، نه آزادی را حقی بشمارند که حاکمان جامعه، به آنها عطا فرموده، منظور حضرت آزاد ساختن شخصیت و روح آزادگی از افراد از قید و بند است زیرا بعضی فکر می کنند که حق اعطای آزادی را برای صاحبان قدرت است. ولی امام علی(ع) قبل از این که به نخبگان آزادی بدهد به مردم می گویند: بنده دیگری مباش و حال آنکه خداوند تو را آزاد آفریده است. که این آزادی موجب ایجاد تحولات، پیشرفت ها، تمدن ها بوده و جامعه را در جهت سازندگی و ترقی هدایت می کند.یکی از اقسام آزادی، که در مجموعه حقوق بشر مورد توجه قرار گرفته است آزادی بیان است. آزادی بیان به این معنا است که انسان به خاطر داشتن عقیده مخالف چه در امور دینی و چه در امور سیاسی نباید مورد تعقیب قرار بگیرد و باید بتوانند عملا عقیده خود را ابراز کند. اما این آزادی به این معنا نیست که هرکس هرچه صلاح دید در جامعه مطرح کند بلکه آزادی بیان حدودی دارد که قانون باید تعیین کند و از جمله محدودیت های آزادی بیان، ممنوعیت توهین به مقدسات، لزوم حفظ اصول و موازین اخلاقی می باشد. به طوری که امام علی(ع) در دوره حکومت خویش نه تنها آزادی بیان را محدود نکرد بلکه آن را تاکید کرد و می فرمود این انتقاد صحیح و سازنده به رفع نقایص و تکامل جامعه کمک می کند و اگر در جامعه ای آزادی بیان وجود نداشته باشد علاوه بر این که جامعه به دیکتاتوری کشیده می شود. باعث گسترش نفاق و درویی می شود.

کلیدواژه ها:

آزادی ، آزادی بیان ، محدودیت آزادی بیان ، آزادی بیان از منظر امام علی(ع) ، آسیب شناسی آزادی بیان