بررسی تاثیر روش های خاک ورزی و مدیریت بقایای گیاهی بر تخلخل خاک در تناوب گندم - ذرت

خاک مهم ترین عامل تولید محصولات کشاورزی است. میکرومورفولوژی خاک به عنوان شاخه ای از علم خاک شناسی، مطالعه نمونه-های دست نخورده خاک با روش های میکروسکوپی است و استفاده ازتحلیل تصاویر می تواند به سرعت، دقت و قابلیت مطالعات میکرومورفولوژی خاک بیافزاید. منافذ خاک به واسطه تاثیر شان در بسیاری از خواص و فرآیند های خاک و همچنین تعامل خاک، آب و گیاه دارای اهمیت ویژه ای هستند. عملیات خاک ورزی با تاثیر بر ویژگی های خاک بر عملکرد محصول موثر است. افزودن بقایا به خاک، سبب بهبود نفوذ آب در خاک می شود. عدم مدیریت صحیح ماده آلی و خاک ورزی شدید، سبب فشردگی خاک های کشاورزی ایران شده است. هدف این پژوهش ارزیابی اثر مدیریت بقایای گیاهی و روش های خاک ورزی بر میزان تخلخل خاک در تناوب گندم و ذرت در منطقه نیمه-خشک جنوب ایران در استان فارس بود. این پژوهش به صورت چند سال متوالی بررسی و مورد آزمایش قرار گرفت. نمونه برداری به صورت کلوخه و در عمق 20-0 سانتی متری انجام گرفت. نمونه ها از سال 95-91 جمع آوری شد .تیمار ها شامل دو نوع بقایای گیاهی (شامل حفظ بقایای عمودی و حذف تمام بقایا ) به عنوان فاکتور اصلی و سه روش خاک ورزی: خاک ورزی مرسوم، کم خاک ورزی و بی-خاک ورزی به عنوان فاکتورفرعی به صورت آزمایش کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تعدادی نمونه از کرت های مختلف جهت اندازه گیری پارامتر های فیزیکیو شیمیایی و میکروسکوپی برداشته شد. نتایج نشان داد با توجه به داده های به دست آمده اثر روش های شخم درسال های مختلف بر میزان تخلخل درخاک گندم و ذرت معنی داربود(0.01p≤). اثر بقایای گیاهی درخاک گندم و ذرت در سطح یک درصد معنی دار نبود. با کم شدن شدت خاک ورزی در هر دو خاک بیشترین و کمترین مقدار تخلخل به ترتیب در روش شخم کم خاک ورزی درسال سوم و اول به دست آمد. کاهش تردد ماشین آلات در روش های کم خاک ورزی و بی خاک ورزی سبب بهبود وضعیت ساختمان خاک ازجمله تخلخل و افزایش خلل وفرج درشت در مقایسه با روش های مرسوم شد.

کلیدواژه ها:

خاک ورزی ، مدیریت بقایای گیاهی ، تخلخل ، میکرومورفولوژی