نقش قارچ های مایکوریز در زیست پالایی اراضی کشاورزی

رشد روزافزون جمعیت از یک سو و محدودیت منابع تولید (خاک و آب) در بخش کشاورزی طی سال های اخیر از سوی دیگر ، ضرورت بهره برداری بهینه از این منابع را، در راستای تولید پایدار و حفظ سلامت محیط زیست با گذر از کشاورزی معیشتی و سنتی به کشاورزی مدرن و اقتصادی از طریق بکارگیری علوم و تکنولوژی، ایجاب می کند. استفاده بی رویه از کودهای معدنی، افزایش مصرف آفت کش ها، فعالیت های متالوژی و فاضلاب های خانگی و صنعتی، منجر به کاهش باروری خاک و آلودگی خاک به فلزات سنگین (کادمیم، سرب، نیکل، آرسنیک و ...) گردیده است. آلاینده ها علاوه بر کاهش کیفیت و بهره وری خاک، اثرات زیست محیطی پایدار بر روی اکوسیستم ها را، از طریق تغییرات ساختاری و نیز تاثیر بر تنوع زیستی سبب می شوند. در همین راستا، استفاده از راهکارهای جلوگیری از تجمع این عناصر در چرخه حیات، به منظور حفظ سلامت جانداران و اکوسیستم، امری ضروری است. استفاده از گیاهان و ریزجانداران همزیست با آنها، به منظور اصلاح خا ک های آلوده به انواع آلایند ه ها که زیست پالایی نامیده می شود، به دلیل هزینه پایین آن در مقایسه با روش های فیزیکى و شیمیایی، در سا ل هاى اخیر مورد توجه محققین کشورهای توسعه یافته قرار گرفته است. در میان عوامل زیستی موثر بر فرآیند زیست پالایی، نقش میکروارگانیسم های خاک بویژه قارچ های مایکوریزی حایز اهمیت است. این ریزجانداران، براى دو منظور، یکی استقرار و افزایش مقاومت گیاهان در برابر عناصر آلاینده در خاک و دیگرى جداسازى عناصر آلاینده و پاکسازى خاک، مورد استفاده قرار می گیرند. گونه های قارچ هاى مایکوریزی مقاوم در برابر آلاینده های فلزی، از طریق ممانعت از انتقال عناصر آلاینده از ریشه به اندام هوایی، سبب کاهش غلظت آلاینده ها در اندام هوایی گیاه می گردند. مطالعه پیش رو تاثیر همزیستی گیاهان با قارچ های مایکوریز آربوسکولار بر فرآیند پالایش سبز خاک های آلوده به فلزات سنگین را بصورت اسنادی و کتابخانه ای نشان می دهد.

کلیدواژه ها:

زیست پالایی ، آلاینده های زیستی ، قارچ های مایکوریز ، فلزات سنگین