تحقق هویت اسلامی در هنر و معماری مسجد

این مطالعه بر مهمترین هنرهای اسلامی یعنی معماری مسجد متمرکز است و می کوشد نشان دهد که معماری مسجد و هنرهای وابسته به آن،منتجه از اصول دین اسلام یعنی توحید و خدای غیرمتشخص بیصورت، برخوردار از هویت اسلامی است. با طرح این سوال که چگونه معماریمسجد و هنرهای اسلامی، بر پایه اصول اعتقادی اسلام شکل گرفته اند، فرض آنست که اگرچه معماری مسجد در ابتدا بر اساس نیاز عملکردیشکل گرفته، اما به تدریج برخی عناصر تشکیل دهنده آن مبتنی بر اصول اعتقادی اسلامی به نشانه های مشخصی تبدیل شده و نقش هویتییافته اند. اهمیت موضوع از آنجاست که معماری مسجد با قدمتی به اندازه دین اسلام، به عنوان مهمترین هنرهای اسلامی بیش و پیش از هر چیزنماینده این دین در سرزمین های اسلامی بوده و در طی چهارده سده از ظهور تاریخ اسلام، بنای مسجد با ویژگی های شناخته شده خود، درعرصه هنر و معماری اسلامی حرف اول را زده است. چه هنر معماری و چه دیگر هنرهایی که در تکمیل فضای معماری مسجد دخیل بوده اند(مثل کاشی کاری، گره چینی، خوشنویسی، گچبری و...) در طول تاریخ بلند اسلام، به نشانه های مشخصی از اجزاء شناختی آن تبدیل شده اند،چنانکه هنرهای اسلامی هرگز با هنرهای دیگر ادیان اشتباه نمی شدند. مطالعه حاضر، با روش توصیفی تحلیلی و رویکرد پدیدارشناختی صورت می گیرد.

کلیدواژه ها:

معماری مسجد ، هویت اسلامی ، معماری ایرانی