سامانه مدیریت ملی سوانح و نقش آن در بهینه سازی مدیریت بحران

حوادث غیر مترقبه سهم عمده ای از خسارات مالی و جانی را در جهان به خود اختصاص می دهند به شکلی که به طور متوسط هر سال بیش از یکصد و پنجاه هزار نفر تلفات حانی و بیش از یکصد و چهل میلیارد دلار خسارت مالی به جای می گذارد. قاره آسیا اولین قاره پر حادثه و کشور ما ایران بین ده کشور اول بلاخیز جهان قرار دارد لذا مدیریت سوانح و حوادث در ایران از جایگاه و اهمیت خاصی برخوردار است که مدیریت بحران به عنوان یکی از ارکان اصلی در مدیریت سوانح و حوادث از این اهمیت مستثنی نیست. با توجه به آمار و تجربیات گذشته در سوانحی که در ایران و سایر کشورها رخ داده است اصلی ترین مشکل مدیران نبوده هماهنگی و همکاری کارا بین سازمانهای دخیل در مدیریت سوانح و حوادث بوده است. برای حل این معضل دفتر مطالعه و آموزش فرماندهی سوانح در هلال احمر استان فارس از سال 1379 بدنبال روشی کارامد و مفید بوده تا نقیصه ناهنماهنگی و با ناکارآمدی سازمانهای متعدد دخیل در یک سانحه کاهش یابد. در این راستا بعد از مطالعات کتابخانه ای و میدانی متعدد پیشنهاد میشود. اجرای سیستم ملی مدیریت سوانح Management National Incident System (NIMS) در کشور عملیات شود. بر این اساس طرح دکترین سیستم ملی مدیریت سوانح با طراحی استراتژی یکپارچه و هماهنگ برنامه پاسخ ملی National Response Plan (NRP) و سیستم همکاری بین سازمانی Multigency coordination system (MACS) و اجرای آن بین تمامی سازمانهای دولتی و خصوصی لوازم اصلی مدیریت هماهنگ و سازمان یافته را فراهم می نمایند. این ساختار می تواند سازمانهای متفاوت و دارای حوزه های قانونی ناهمگون را حول یک طرح عملیاتی Plan action گرد آورده پاسخ مطلوب را بدست آورد. سامانه مدیریت ملی سوانح از سال 1970 در کشور آمریکا بنیان گذاری و در طول سی و پنچ سال گذشته بارها تجدید نظر و اصلاح شده است و اکنون به ساختاری کارآزموده و علمی برای هماهنگ سازی سازمانهایی که علی رغم تفاوت حوزه قانونی برای کار روی یک موضوع واحد گردهم می آیند تبدیل شده است. در NIMS سه سامانه سیستم فرماندهی سوانح (ICS) سیستم همکاری بین سازمانی (MACS) و سیستم روابط عمومی و اطلاعات (PIS) پیش بینی شده تا هر سازمان با اجرای آن توان همکاری متقابل با سازمانهای دیگر را در خود ایجاد کند و به بهترین شکل ممکن یارای پاسخگویی به مردم و رسانه ها را داشته باشد. در صورت انجام مطالعات بیشتر و اجرایی شدن این سامانه در کشور به نظر میرسد معضل ناهماهنگی در بسیاری از شاخه های مدیریت بحران حل شود.