اثر حفاظتی عصاره آبی سماق بر شاخص های سرمی کبد در آسیب القا شده با تتراکلروکربن در موش صحرایی نر

سابقه وهدف : آسیب های کبدی ناشی از مواد شیمیایی و سمی و برخی داروها اثرات سوئی بر متابولیسم بدن دارد. Ccl4 یا تتراکلروکربن یک هپاتوتوکساین قوی و پرکاربردترین ماده ای می باشد که برای القای کبدی در نمونه حیوانات مورد استفاده قرار می گیرد. اثر آسیبی Ccl4 با التهاب شناخته می شود. در سال های اخیر، بررسی های زیادی در ارتباط با اثر گیاهان دارویی در پیشگیری و حفاظت در برابر مسمومیت های کبدی صورت گرفته است. همچنین برخی مطالعات بیان کرده اند سماق دارای اثرات ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و کاهندگی سطح پراکسیداسیون لیپیدی می باشد هدف از این مطالعه اثر حفاظتی عصاره آبی سماق بر آسیب های کبدی القا شده با تتراکلروکربن می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه 35 موش صحرایی نر 60 روزه نژاد ویستار با وزن 20 ± 220 گرم مورد استفاده قرار گرفت. این 35 موش در 5 گروه ( N=7 ) تقسیم بندی شدند. گروه اول کنترل سالم با دریافت نرمال سالین، گروه دوم گروه آسیب کبدی با دریافت CCl4 و گروه های سوم تا پنجم علاوه بر آسیب کبدی با CCl4 به ترتیب دریافت کننده دوزهای 200،100 و 400 میلی گرم بر کیلوگرم وزن موش بودند. مداخله با نرمال سالین و عصاره سماق در گروه های مورد مطالعه 21 روز به صورت هر روز گاواژ cc1 به طول انجامید. در روز بیست و یکم القای آسیب کبدی به وسیله گاواژ یک نوبت CCl4 به میزان cc1 انجام شد و 48 ساعت بعد از القا آسیب پس از بی هوشی موش ها به وسیله کتامین ( 80mg/kg ) و زایلازین ( 10mg/kg ) و خونگیری از قلب، سرم جدا شده و پارامتر های بیوشیمی شامل آنزیم های کبدی (آلکالین فسفاتاز، الانین ترانسفراز و اسپارتات ترانسفراز ) اوره و بیلی روبین خون با استفاده از کیت های پارس آزمون (تیران-ایران) و دستگاه Prerstig 24i(Tokyo Boeki) اندازه گیری شدند. نتایج پس از جمع آوری وارد نرم افزار SPSS ورژن 17 و بوسیله آزمون آماری ANOVA و کروسکال والیس و تست توکی در سطح معناداری 0.05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: در این بررسی سطح سرمی آنزیم های کبدی ( AST ، ALT ، ALP )در گروه آسیب کبدی نسبت به گروه کنترل سالم به طور معناداری ( P<0.05 ) افزایش یافته بود. از طرفی تیمار با عصاره سماق به صورت وابسته به دوز باعث کاهش سطح سرمی این آنزیم ها شد به طوری که این کاهش در گروه درمان با دوز 400 میلی گرم سماق قابل توجه بود ( P<0.05 ) همچنین درگروه های آسیب کبدی همراه با دریافت سماق، سطح کاهش یافته اوره به طور وابسته به دوز افزایش معناداری ( P<0.05 ) یافته و به حد نرمال نزدیک شده شده بود با این وجود تفاوت قابن ملاحظه ای در میزان بیلی روبین خون مشاهده نشد. نتیجه گیری: نتایج این بررسی نسان داد که استفاده از عصاره ابی سماق به طور کلی در پیشگیری و درمان آسیب های کبدی ناشی از مواد شیمیایی و دارویی ، موثر می باشد و با بررسی های بیشتر امید است که بتوان در آینده از آن به عنوان یک مکمل دارویی جهت پیشگیری و درمان از این عارضه بهره گرفت.

کلیدواژه ها:

سماق ، آسیب کبدی ، آنزیم های کبدی ، تتراکلروکربن ( CCl4 )