محاسبه میرایی سازه های تاریخی به روش تجربی (مطالعه موردی مسجد فخرالدوله تهران)

امروزه با توجه به اهمیت سازه های تاریخی و از یک طرف بحث زلزله خیزی ایران به خصوص تهران و از طرفی دیگر ارتعاش وارد به سازه ناشی از ارتعاش مترو ، تقویت سازه های تاریخی از اهمیت زیادی برخوردار است. برای تقویت این نوع سازه ها ابتدا سازه در نرم افزار مدل شده و قبل از تحلیل سازه یکی از ضرایبی که باید به نرم افزار معرفی شود ضریب میرایی است . میرایی در سازه خاصیتی است که باعث استهلاک دامنه نوسان در سیستم سازه می شود، به عبارتی دیگر پدیده ای که باعث می شود ارتعاش آزاد یک سازه به صورت تدریجی مستهلک گردد، میرایی نام دارد. در تحلیل دینامیکی سازه های تاریخی جهت تقویت آن ها خاصیت میرایی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به دلیل این که این سازه ها از درجات آزادی بالایی برخوردار هستند حدس ضرایب رایلی برای بدست آوردن ضریب میرایی مشکل می باشد. به همین دلیل مهندسین به هنگام تحلیل سازه ها از یک نسبت میرایی تقریبی استفاده می کنند که این وضعیت واقعی نمی باشد و ممکن است خطاهایی در تحلیل سازه بوجود بیاورد. در این مقاله ابتدا در مسجد فخرالدوله تهران( مسجد فخرالدوله یا مسجد فخرآباد، مسجدی تاریخی واقع در خیابان فخرآباد در محله دروازه شمیران و درمحدوده منطقه 12 شهرداری تهران است ) در شبستان مسجد و پنجره شمالی مسجد به صورت همزمان ارتعاش سنجی تحت ارتعاش مترو انجام شد سپس سازه در نرم افزار sap2000 مدل شده و شتاب بدست آمده ناشی از ارتعاش سنجی در شبستان به صورت تاریخچه زمانی به سازه اعمال شده و میرایی سازه را طوری تنظیم می کنیم که نتایج حاصل از ارتعاش سنجی و خروجی نرم افزار در پنجره شمالی مسجد برابر شود. میرایی که نتایج برداشت شده و خروجی نرم افزار را برابر کند می توان به عنوان میرایی مسجد فخرالدوله و به طور کلی میرایی سازه های تاریخی بیان کرد.

کلیدواژه ها:

میرایی ، سازه های تاریخی ، مسجد فخروالدوله تهران ، نرم افزار SAP2000