تاثیر شوری بر الگوی جذب و ترکیب شیمیایی ژنوتیپ های مختلف گندم

در شرایط شور گیاهان با سه چالش کمبود آب (تنش خشکی)، سمیت یونی و عدم تعادل عناصر غذایی روبرو می باشند. حضور املاح فراوان در محیط ریشه باعث می شود تا جذب و کارآیی عناصر غذایی به شدت کاهش یافته و از طرفی جذب غیر ضروری بعضی از عناصر افزایش یابد (3) بر اثر این فرایند الگوی جذب یونها به وسیله گیاه تغییر می یابد و ترکیب شیمیایی گیاه تحت تاثیر قرار می گیرد. در شرایط شور یونهای Na+ و Cl- به مقدار زیادی از محیط ریشه جذب و با جریان تعرق به اندامهای هوایی منتقل می شود (1) . گیاهان مختلف وجود رابطه ای منفی بین غلظت Cl- موجود در برگها و تحمل به شوری نشان داده شده است. در غلات جلوگیری از تجمع سدیم در برگ مکانیسم تحمل شوری است و درجه تحمل همبستگی منفی با غلظت Na+ در برگها دارد (5). در محیط شور یون سدیم با کاتیون پتاسیم اثر ناهمسسای دارد وباعث کاهش جذب پتاسیم میشود. بین غلظت Na در برگها و بیوماس رابطه منفی وجود دارد. از این رو برخی از پژوهشگران نسبت Na/K را به عنوان شاخص مقاومت یا حساسیت به شوری در نظر می گیرند (4). در شرایط شور بین یونهای کلر و نیترات رابطه همسازی وجود دارد و یون کلر از جذب نیترات جلوگیری میکند (3). گزارشاتی نیز وجود دارد که نشان می دهد تنش شوری در سطح کم تا متوسط سبب افزایش جذب ازت و بهبود پروتئین دانه شده است (2). تنش آبی ناشی از کاهش پتانسیل اسمزی محلول خاک یا محلول غذایی باعث افزایش جذب ازت به وسیله گیاه می شود. این روند تا رسیدن به یک حداکثر ادامه دارد و پس از آن با شدت یافتن تنش، مسمومیت یونی وبهم خوردن تعادل عناصر غذایی جذب ازت کاهش می یابد.