بررسی شیوع افسردگی و عوامل پیش بینی کننده آن در کارکنان مناطق نفتی عسلویه

مقدمه: افسردگی از جمله اختلالاتی است که کارکنان صنایع بدلایل گوناگون از جمله مواجهه با عوامل فشارزای شغلی نظیر رفتار خشن و تحکم آمیز بعضی از سرپرستان، تبعیض از سوی سرپرستان، عدم توجه مسئولان نسبت به مشکلات شخصی و خانوادگی کارکنان، مشکلات مربوط به موقعیت جغرافیایی و محرومیت شهرستان محل خدمت و همچنین تعارض کار با خانواده در خطر بروز آن می باشند. این موضوع زمانی که فرد مجبور به کار در محیطی سخت و دور از خانواده باشد از اهمیت بیشتری برخوردار است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی شیوع افسردگی و عوامل پیش بینی کننده آن در کارکنان مناطق نفتی عسلویه می باشد.روش کار: این مطالعه از نوع مقطعی است. جامعه هدف برای مطالعه حاضر، کارکنان صنایع پتروشیمی و پالایشگاه های منطقه عسلویه بود. از این جامعه، 674 نفر از کارکنان شش پتروشیمی و شش پالایشگاه منطقه عسلویه به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. شدت علایم افسردگی با استفاده از پرسشنامه سلامت بیمار (PHQ-9) سنجیده شد. همچنین فرم مشخصات دموگرافیک، پرسشنامه عوامل فشارزای شغلی (IUJLS) و پرسشنامه تعارض کار- خانواده (WFCIS) توسط افراد شرکت کننده در پژوهش تکمیل شدند. داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS V.22 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. آمار توصیفی جهت تعیین شیوع افسردگی در کارکنان مورد استفاده قرار گرفت. آزمون رگرسیون خطی چند متغیره به شیوه سلسله مراتبی جهت تعیین نقش متغیرهای جمعیت شناختی (سن، جنسیت و تاهل)، تعارض کار- خانواده، متغیرهای شغلی (نوع استخدام، سابقه کار، تاخیر و غیبت در کار ....) و عوامل فشارزای شغلی در پیش بینی افسردگی استفاده گردید.یافته ها: یافته ها نشان داد که 240 نفر (%35/6) از کارکنان از افسردگی خفیف، 133 نفر (%19/7) از افسردگی متوسط و 97 نفر (%14/4) از افسردگی شدید رنج می بردند. بر اساس نتایج آزمون رگرسیون خطی چند متغیره به شیوه سلسله مراتبی، تعارض کار-خانواده p=0/01) ، =0/23 )، تعداد ساعات اشتغال به کار در روز p=0/03 )، =0/18 )، تاخیر در کار( p =0/001، =0/29) و عوامل فشارزای شغلی( p=0 /03، =0/20) بطور معناداری قادر به پیش بینی افسردگی در کارکنان بودند و در کل 31 درصد از واریانس نمرات افسردگی را تبیین کردند.نتیجه گیری: براساس یافته های این پژوهش، حدود 70 درصد کارکنان مناطق نفتی عسلویه از درجات خفیف تا شدید افسردگی رنج می برند. نقش پیش بینی کننده تعارض میان کار و خانواده و همچنین عوامل فشارزای شغلی و تعداد ساعات اشتغال به کار در روز در میزان افسردگی کارکنان مناطق نفتی عسلویه تایید می شود. لذا شاید بتوان چنین نتیجه گیری کرد که احتمالا عواملی همچون عدم توانایی در انجام وظایف خانوادگی بدلیل گرفتاری شغلی، اشکال در برنامه ریزی خانوادگی بدلیل مسایل شغلی و برعکس اشکال در انجام وظایف شغلی بدلیل مشکلات خانوادگی و انواع فشارزاهای شغلی نظیر ساعات زیاد کاری، رفتارهای تحکم آمیز و تبعیض آمیز سرپرستان می توانند به عنوان عوامل مهم پیش بینی کننده ی سلامت روان کارکنان مناطق نفتی عسلویه مورد توجه قرارگیرند. از این رو گنجاندن برنامه آموزشی مناسب جهت کارکنان بمنظور یادگیری ایجاد تعادل صحیح میان کار و خانواده و همچنین آموزش سرپرستان در جهت برقرای ارتباط موثر با کارکنان، به منظور ارتقا هر چه بیشتر سلامت روانی کارکنان پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه ها:

افسردگی ، کارکنان مناطق نفتی عسلویه ، تعارض کار - خانواده ، عوامل فشارزای شغلی