نسبت میان اخلاق و سیاست اسپینوزایی

اسپینوزا براین باور استکه تمامی فرامین عقلانی ما بر پایهی این اصل ضروری استواراست که همه میکوشندتا هستی خود را حفظ کنند. خواهشِ ماندن برای بودن یکی از نتایج اجتنابناپذیر بخش عواطف کتاباخلاق است. اسپینوزا اختلاف عواطف را ناشی از فرق میان تصور تام و تصور ناقص میپندارد که وجه اشتراک هردو کوشش برای صیانت ذات است که اولی آزادی را به ارمغان میآورد و دومی بندگی را. اسپینوزا کوششما برای رسیدن به چیزی را به جهت نیکبودن آن نمیخواهد بلکه بهعکس چیزی را نیک میداند که آن را میخواهیم و به آن میل داریم. طرزتلقی اسپینوزا ازمسئله سعادت و فضیلت نقطهیمقابلِ اخلاق دینمدارانهاست، آنجاییکه خدا به عنوان حاکم، قانونگذار، بخشنده و مهربان قلمداد میشود و عمل به نیکی برای آدمی لقایپاداش را به او نوید میدهد. در این مقاله برآنیم تا نشان دهیم که جوهرهی اخلاق و سیاست اسپینوزایکی است. به نظر میرسد اخلاق اسپینوزا از یک سو در بطن خود نفی اخلاق، و سیاست او از سویی دیگر گونهای از آنارشیسم را به دنبال دارد.

کلیدواژه ها:

اخلاق ، سیاست ، صیانت ذات ، اخلاق سنتی ، اخلاق مدرن ، خدا ، مسیح ، سعادت