مطالعه چالش های اخلاقی و فقهی دارونمایی (پلاسیبو)

استفاده از دارونماplacebo) نوعی روش درمانی است که در آن به جای دارو، مادهای فاقدضرر، همانند ترکیب آب و شکر یا تزریق مایع نمکى داخل رگ، به بیمار تجویز می شود که در واقع تأثیریبر فیزیولوژی بدن بیمار و سلامت وی ندارد، اما این واقعیت به او گفته نمی شود، بلکه بیمار گمان میکند که توسط دارو تحت درمان است. متخصصان درحوزه روانشناسی و علوم تجربی بر این باورند که ادراکبیمار و باور وی به دارو، سهم مهمی در بهبود حالش دارد. از منظر اخلاق، مطابق نظر نتیجه گرایان و به طورخاص سودگرایان اگر استفاده از دارونما به بهبود بیمار کمک کند، درست و اخلاقی است. اما وظیفهگرایان، برطبق سوگندنامه بقراط و نیز بر پایه لزوم رعایت اصل صداقت بین پزشک وبیمار، استفاده از دارونما را بر خلاف اصول اخلاقی میدانند.از نظر فقهی نیز استفاده از روش دارونمایی در دو سطح قابل بحث است:الف. جنبه درمانی؛ در این حالت بر فرض عدم وجود داروهای واقعی، استفاده از دارونما که فاقد خطر است، هر چند به منظور تلقین، بی اشکال است.ب. جنبه آزمایش و پژوهش؛ گاه استفاده از دارونما نه برای درمان بلکه به منظور آزمایشات پزشکی است؛ کشف داروها و روشهای جدید درمان و یا حتی کاهش هزینه های درمان، زمینه ای است که محققانرا به سمت استفاده از روش دارونمایی سوق می دهد و این پرسش را مطرح می کند که آیا از نظر اخلاقی و فقهی استفاده از چنین روشی، پسندیده و جایز است؟

کلیدواژه ها:

پلاسیبو ، اخلاق ، رضایت بیمار ، منفعت پزشکی