سنجش تطبیقی خوانایی ترجمه های یک اثر با هدف تشخیص گروه مخاطبان: مطالعه موردی کتاب شازده کوچولو

یکی از مباحث مهم در امر آموزش، بحث خوانایی متون است؛ چرا که در این مبحث مخاطب به عنوان یک عنصر مهم و اساسی مورد توجه قرار گرفته و با استفاده از دستاوردهای این حوزه می توان متون مناسب را برای مخاطبان بالقوه آن شناسایی کرد. با وجود این، از بحث های سنجش خوانایی می توان در حوزه های دیگری همچون بازیابی اطلاعات و یا حتی مطالعات تطبیقی نیز استفاده کرد. در این نوشتار هدف بررسی و مقایسه میزان خوانایی اثر کلاسیک شازده کوچولو و ترجمه های آن از یکسو و مخاطب شناسی این اثر در زبانهای مختلف از دیگر سو است.در این نوشتار متن فرانسوی اثر کلاسیک شازده کوچولو به عنوان یکی از پرترجمه ترین و محبوب ترین آثار کلاسیک از لحاظ شاخص خوانایی و مخاطب‏شناسی با هفت ترجمه انگلیسی، آلمانی، ایتالیایی، اسپانیایی و فارسی (3 ترجمه) مورد مقایسه و بررسی قرار گرفتند. نمونه گیری به صورت تصادفی از متن فرانسوی در 5 بخش مختلف صورت گرفت (از هر 10 صفحه یک نمونه). بخشهای متناظر با هر یک از نمونه های متن فرانسه از ترجمه ها استخراج شده و سپس کلیه نمونه ها با استفاده از شاخص خوانایی فلش مورد بررسی قرار گرفت. لازم به توضیح است شاخص ها همگی به صورت دستی محاسبه گردید. اما برای محاسبه عناصر داخل فرمول از قبیل تعداد هجاها، تعداد کلمات، و تعداد جملات در متن فرانسوی و ترجمه های انگلیسی، آلمانی، ایتالیایی و اسپانیایی از نرم افزار Readability Score استفاده شد.یافته ها بر آن است که مخاطبان متن اصلی اثر مخاطبان کلاس هفتم (در ایران دوره راهنمایی) هستند. ترجمه آلمانی اثر نیز اگرچه اندکی دشوارتر اما مناسب همان گروه سنی تشخیص داده شد. همچنین لازم به ذکر است که ترجمه انگلیسی و سه ترجمه فارسی کتاب از نظر خوانایی و گروه مخاطبان بیشترین نزدیکی را به متن اصلی اثر داشته است. اما دو ترجمه ایتالیایی و اسپانیایی اثر با استفاده از شاخص خوانایی فلش دشوار و مناسب گروه مخاطبان دانشگاهی بود. این نتیجه نشانگر آن است شاخص فلش در شرایط فعلی مناسب دو زبان پیش گفته نیست. لذا با توجه به ماهیت و رده زبانی، بایستی شاخص خوانایی فلش را برای این دو زبان تعدیل کرد

کلیدواژه ها:

شازده کوچولو ، سنجش خوانایی ، شاخص خوانایی فلش ، ترجمه