آشکار سازی اثرات تغییر اقلیم از طریق دمای هوا بر پدیده ریزگرد بر اساس سناریوهای واداشت تابشی RCP (مطالعه موردی: منطقه غرب ایران، استان ایلام)

پدیده ریزگردها یکی از مخرب ترین مخاطرات طبیعی– اقلیمی منطقه خاورمیانه، به خصوص نیمه غربی و جنوب غربی کشورایران ا ست. تغییرات آب و هوایی بهعنوان مهمترین چالش پیش روی ب شر در آینده، با تغییر الگوهای دمایی- رطوبتی، اثرات وپیامدهای شدیدی بر روی پدیده ریزگرد خواهد گذاشت. در مطالعه حاضر، اثرات تغییر اقلیم آینده تا افق 2090 برای دورهآینده میانی و آینده دور، براساس سناریوهای RCP در قالب گزارش پنجم IPCC و استفاده از مدل های CMIP5 واکاوی گردید. داده دوره آینده براساس سناریوهای بدبینانه و خوشبینانه، PCP8.5 و PCP4.5 براساس مدل جفت شده جوی– اقیانوسی HadGEM2-ES پردازش و ریزمقیاس گردید. نتایج نشان داد که مدل های CMIP از کارایی بالایی در شبیه سازی تغییر اقلیم آینده با عدم قطعیت کمتر برخوردارند. برونداد مدل HadGEM2-ES به عنوان یکی از مدل های پروژه جدید هیات بین الدول تغییر اقلیم (IPCC) از توانمندی بسیار بالایی در شبیه سازی رفتار و الگوی دمای هوا در آینده برخوردار می باشد. براساسسناریوهای RCP8.5 و RCP4.5 به عنوان سناریوهای بدبینانه و خوشبینانه، آثار تغییر اقلیم برای منطقه غرب کشور برا ساس ایستگاه های مورد مطالعه، به صورت افزایش دمای کمینه و بیشینه خواهد بود. به طوریکه براساس سناریوی بدبینانه RCP8.5،مقدار دمای کمینه برای دوره (2055-2020) و (2090-2056) به ترتیب 4/2 و 5/5 و بر اساس سناریوی خوشبینانه RCP4.5،مقدار دمای کمینه 3/6 و 4/7 درجه سانتیگراد افزایش خواهد یافت. میزان تغییرات دمای هوا در آینده دور (2090-2056)بیشتر از آینده میانی خواهد بود. تغییر اقلیم موجب افزایش دمای هوا در مقیاس های زمانی مختلف در آینده خواهد شد. پیامداین افزایش دمای هوا، موجب کاهش رطوبت خاک، افزایش تبخیر- تعرق، افزایش خشکی محیط و گسترش الگوی کمفشارهای سطحی خواهد شد. با اتکا بر نتایج تغییرات دمای هوا در آینده، در مناطق غرب کشور پدیده ریزگرد یا روزهایگردوغبار افزایش خواهد یافت، زیرا دمای هوا یکی از عوامل مهمی اقلیمی است که ارتباط بالای با گسترش این مخاطره دارد.بنابراین آثار و پیامدهای تغییر اقلیم جهانی در ابعاد گسترده موجب تشدید پدیده گردوغبار در غرب کشور خواهد شد. اعمالبرنامه های بلند مدت و سازگارانه برای مقابله با این مخاطره زیانبار حائز اهمیت می باشد.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، ریزگرد ، ایلام ، RCP ، CMIP5