بازنگری نیاز آبی پسته در استان خراسان رضوی (مطالعه موردی: منطقه ترشیز)

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 945

متن کامل این مقاله منتشر نشده است و فقط به صورت چکیده یا چکیده مبسوط در پایگاه موجود می باشد.
توضیح: معمولا کلیه مقالاتی که کمتر از ۵ صفحه باشند در پایگاه سیویلیکا اصل مقاله (فول تکست) محسوب نمی شوند و فقط کاربران عضو بدون کسر اعتبار می توانند فایل آنها را دریافت نمایند.

این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

TORSHIZ01_041

تاریخ نمایه سازی: 1 مرداد 1398

چکیده مقاله:

منطقه ترشیز شامل شهرستان های کاشمر، خلیل آباد و بردسکن به عنوان یکی از قطب های مهم کشاورزی در استان خراسان رضوی می باشد. از نظر محدوده مطالعاتی منطقه ترشیز شامل دشت های کاشمر، ریوش و بردسکن می باشد که از نظر منابع آب زیرزمینی دشت کاشمر جزء دشت های ممنوعه بحرانی و دشت های بردسکن و ریوش در طبقه بندی دشت های ممنوعه هستند. کسری مخزن دشت های کاشمر، ریوش و بردسکن به ترتیب 2/36، 5/1 و 2/38 میلیون متر مکعب برآورد شده است. سطح زیر کشت پسته در منطقه شامل 3516 هکتار به صورت غیربارور و 11930 هکتار به صورت بارور می باشد و تولید کل شامل 12818 تن و متوسط عملکرد 1021 کیلوگرم در هکتار می باشد. برای آبیاری پسته سالانه حجم بسیار زیادی از منابع آب زیرزمینی برداشت می گردد. توسعه سطح زیر کشت این محصول و بحران کم آبی در منطقه باعث کاهش کیفیت آب زیرزمینی و افت زیاد سطح آب زیرزمینی شده است. جهت جلوگیری از برداشت بی رویه و جبران کسری مخزن، نیاز به بررسی نیاز آبی گیاه و افزایش راندمان آبیاری می باشد. در منطقه کاشمر، فرشی و همکاران (1376) مقدار ضرایب گیاهی پسته را از 4/0 تا 6/0 و نیاز آبی آن را 2/675 میلی متر بیان کردند. با این حال با توجه به تغییرات احتمالی اقلیمی ایجاد شده و در دسترس بودن آمار جدید هواشناسی، بازنگری نیاز آبی پسته ضروری به نظر می رسد. در این مطالعه، برای محاسبه نیاز آبی پسته از آمار هواشناسی روزانه ایستگاه سینوپتیک کاشمر در محدوده سال های 1377 تا 1396 (دوره آماری 20 ساله) استفاده شد و به منظور محاسبه تبخیر-تعرق گیاه مرجع از روش فائو- پنمن- مانتیث استفاده گردید. از ضرب تبخیر- تعرق گیاه مرجع در ضریب گیاهی، نیاز آبی پسته در سال های مختلف محاسبه گردید و میانگین آن با اطلاعات ارائه شده توسط فرشی و همکاران (1376) مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج حاصل از مقایسه مقادیر بدست آمده در این مطالعه با مقادیر ارائه شده توسط فرشی و همکاران (1376) نشان داد که برای گیاه پسته، مقدار بدست آمده در این تحقیق به طور میانگین حدود 40 درصد (931 میلی متر) بیشتر از مقادیر ارائه شده توسط فرشی و همکاران (2/675 میلی متر) می باشد. اختلاف مقادیر محاسبه شده در این مطالعه با مقادیر ارائه شده توسط فرشی و همکاران (1376) به این دلیل است که احتمالا مقادیر پارامترهای هواشناسی مورد استفاده برای محاسبه تبخیر- تعرق گیاه مرجع در شرایط اقلیمی کنونی، با مقادیر در نظر گرفته شده برای محاسبات تبخیر- تعرق گیاه مرجع توسط فرشی و همکاران (1376) که مربوط به سال های قبل از 1376 است متفاوت است. همانگونه که قبلا ذکر شد در این پژوهش از داده های هواشناسی سال های 1377 تا 1396 استفاده شده است. افزایش دما و کاهش رطوبت در سال های اخیر سبب افزایش تبخیر- تعرق گیاه مرجع و تبع آن افزایش مقادیر نیاز آبی گیاهان می شود. در نهایت پیشنهاد می گردد برای عملیات طراحی و مدیریت سیستم های آبیاری گیاه پسته، محاسبات نیاز آبی طبق اطلاعات هواشناسی سال های اخیر صورت گیرد تا به واقعیت نزدیک تر باشد.

کلیدواژه ها:

نیاز آبی ، روش فائو- پنمن- مانتیث ، پسته ، کاشمر

نویسندگان

هادی دهقان

استادیار گروه علوم و مهندسی آب، مرکز آموزش عالی کاشمر