خوانشی بر هم آورد جویی و تقابل تماشاخانه و تعزیه در معماری اسلامی و کالبد شهری

هنر ایرانی ، برگرفته از حس درونی هنرمند و آمیخته با فرهنگ ، مذهب و آیین های معنوی است. هنرمند ایرانی مطابق با اصول بنیادین اسلامی که در قالب مولفه های فوق عنوان شده، هنر خویش را به کمال مطلوب می رساند. معماری و طراحی شهری نیز به عنوان یک هنر سعی در ایجاد فضاهای شهری هویتمند و واجد کیفیت محیطی دارد. تجلی عوامل فرهنگی مذهبی در شکل شهر نه تنها عاملی در جهت شناساندن فرهنگ، عقاید و آداب و رسوم مردم یک شهر می باشد بلکه سبب حفظ و زنده نگهداشتن آن ویژگی ها، ایجاد فضای شهری مختص آن فرهنگ و اعتقادات مردم آن شهر به جای تقلید کورکورانه از فرهنگ غربی و ایجاد نمادها و فضاهای بیگانه غربی در سرزمین با اصالت شرقی خواهد بود. آیین ها با داشتن سه ویژگی کلان تکرارپذیری در زمان و مکان مشخص، برخورداری از ماهیتی نمادین و استعاری و کنش و فعالیتی اجتماعی، با سه مولفه اصلی شهر شامل کالبد، معنا و فعالیت در تعامل و ارتباط تنگاتنگ است. تماشاخانه از جمله بناهایی است که با کارکرد امروزین به عنوان عنصری از معماری مدرن تلقی می شوند که در آن جایی برای شکلگیری نمایش های آیینی چون تعزیه که جزیی از فرهنگ غنی اسلامی است وجود ندارد . در این نوشتار برآنیم تا با تاکید بر مفهوم فضا در معماری و کالبد در شهر های ایرانی اسلامی به خوانشی بر هماوردجویی میان تماشاخانه به عنوان شاخصی در معماری مدرن و نمایش تعزیه به عنوان شاخصی در هنرهای نمایشی و آیینی بپردازیم .

کلیدواژه ها:

معماری ایرانی اسلامی ، فضا و کالبد ، شهر ، تماشاخانه ، تعزیه ، هم آورد