بررسی نقش توزیع و تنوع کاربری ها بر دستیابی به حمل و نقل پایدار (نمونه موردی: دو محدوده شهری شیراز)

در سالهای اخیر، مفاهیم توسعه پایدار به عنوان هسته اولیه برنامه ریزی فضایی در سراسر دنیا مطرح شده و دستیابی به آن در حال حاضر از اهداف نهایی در برنامه ریزی ها میباشد. با توجه به اینکه توسعه پایدار زمانی حاصل می شود که همزمان سه هدف: حفاظت محیط زیست، عدالت اجتماعی و توسعه اقتصادی تحقق یابند، می توان اظهار داشت که یکی از تأثیر گذار ترین عوامل بر محیط زیست در جهان امروز وابستگی بیش از حد به استفاده از وسایل نقلیه موتوری، خصوصاً در کشورهای جهان سوم می باشد. که این امر به گونه ای به نوع چیدمان و نحوه پراکنش کاربری ها در سطح شهر بر می گردد. مقاله حاضر به بیان یافته های یک تحقیق تجربی که در آن نقش توزیع و تنوع کاربری ها بر تشویق ساکنین به استفاده از وسایل حمل و نقل پایدار بررسی شده است، می پردازد. در این تحقیق دو ناحیه مسکونی از محدوده منطقه یک شهرداری شیراز به نوعی انتخاب شده اند که از نظر ویژگی های اجتماعی- اقتصادی مشابه و از نظر میزان اختلاط کاربری در دو سطح بالا و پایین قرار دارند. اطلاعات اولیه از طریق پرسشنامه خانوار به تعداد 350 مورد تکمیل شده است. بررسی رابطه بین شاخص اختلاط کاربری زمین و شاخص های سفر شامل نوع وسیله نقلیه سفر و میانگین طول سفر از طریق تجزیه و تحلیل های آماری (تحلیل واریانس و تحلیل همبستگی) صورت پذیرفته است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که با افزایش اختلاط کاربری زمین میزان استفاده از وسایل نقلیه سازگار با محیط افزایش و میانگین طول سفرهای انجام شده ساکنین و همچنین میزان استفاده از وسایل نقلیه موتوری تقلیل می یابد. بنابراین می توان نتیجه گرفت ارائه سیاست های متناسب در برنامه ریزی های استفاده از زمین ما را به سمت دستیابی به حمل و نقل پایدار سوق می دهد.

کلیدواژه ها:

اختلاط کاربری زمین ، حمل و نقل پایدار ، نوع وسیله نقلیه سفر ، رفتار سفر