ویژگی های کالبدی مسجد بر مبنای ارتقاء تعاملات اجتماعی

در تمدن اسلامی و در شهر اسلامی پیوندی ناگسستنی بین زندگی مادی و معنوی وجود دارد، پیوندی که تداعی کننده عدم جدایی بین شهروندی، اقتصاد و مذهب است. مهمترین عنصر تامین کننده این پیوند در شهر اسلامی مسجد می باشد که عامل ارتباطدهنده مردم با یکدیگر است. اما از آنجائیکه غالب مساجد در دهه های اخیر برای فعالیت های اجتماعی طراحی نشده اند، لذا به ندرت می توانند پاسخ گوی نیازهای اجتماعی جامعه باشند، بنابراین مساجد تنها به عنوان مراکز انجام شدن مراسمات مذهبی عمل کرده و اکثر عملکردهای خود را از دست داده اند. لذا در این مقاله سعی می شود تا به مطالعه و بررسی نحوه ی تاثیر گذاری مساجد بر افزایشتعاملات اجتماعی پرداخته شود. برای اینکه مساجد بتوانند به این مهم دست پیدا کنند نیازمند تامین دو دسته کارکرد کالبدی و محتوایی هستند. کارکرد های کالبدی مربوط به ارتباطات فضایی و کارکردهای محتوایی مربوط به مدیریت و برنامه های فرهنگیمسجد می باشد. در اینجا تاکید بر کارکرد کالبدی مسجد در دو حوزه بیرونی و درونی خواهد بود که در آن نوع و ارتباطات برونی ودرونی مساجد بررسی و تحلیل می شود. روش تحقیق به صورت تاریخی- تفسیری و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای است که در آن به مطالعه و بررسی مساجد از دیدگاه اسلام و نمونه عینی آن در مسجد پیامبر و مساجد ایرانی پرداخته و ارتباط و کارکردهای درونی و برونی آن مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار می گیرد. نتیجه این پژوهش ارائه راه کارهای عملی به منظور دست یابی به پویایی اجتماعی مساجد و بازآفرینی دوباره نقش آن به عنوان یک مفصل اجتماعی و ارتقا دهنده تعاملات اجتماعی خواهد بود

کلیدواژه ها:

شهر اسلامی ، مسجد ، تعاملات اجتماعی ، کارکرد کالبدی- فضایی